Το κομψό χέρι του Θεού

Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι : στα 2000 χρόνια του θεσμού, και στους 265 Πάπες που έχουν περάσει απ’ την Αγία Έδρα μέχρι στιγμής, Αμερικάνος Ποντίφηκας δεν έχει υπάρξει. Συνεπώς, η τρομερά ενδιαφέρουσα σειρά του HBO των 10, ωριαίων σχεδόν, επεισοδίων σκηνοθεσίας Paolo Sorrentino, με τον τίτλο THE YOUNG POPE (2016), βασίζεται σε μύθευμα : ο Λένι Μπελάρντο, ο υποτιθέμενος πρώτος Αμερικανός στην εθνικότητα, Πάπας που περνάει το κατώφλι του Βατικανού, είναι καθαρό αποκύημα της φαντασίας των Sorrentino, Rulli, Grisoni και Contarello οι οποίοι έγραψαν το σκανταλιάρικο σενάριο. Είναι άραγε ριζοσπαστική ή μήπως άκρως επικίνδυνη και τρείς φορές πιό συντηρητική η φιγούρα του Πάπα Πίου 13^ου που μας παρουσιάζει ο Sorrentino (στην πρώτη τηλεοπτική δουλειά του) και υποδύεται τόσο απολαυστικά ο υπέροχος Jude Law;

Η πρώτη αντίφαση (και ίσως επιχείρημα κακόβουλο για τους θιγμένους απ΄την αναπαράσταση των ενδότερων του Βατικανού) είναι πως ένας Άγγλος ηθοποιός υποδύεται τον Αμερικανό^.  πρώτη φορά θα είναι; θα μου πείτε, και πολύ σωστά. Το αξιοσημείωτο όμως, σ’αυτή την τόσο καλοφτιαγμένη παραγωγή, δεν είναι ότι ο Εγγλέζος Law υποδύεται έναν Αμερικάνο κληρικό της Καθολικής Εκκλησίας (πρώην Αρχιεπίσκοπο της Ν.Υόρκης) ο οποίος, ακατανόητα για πολλούς μέσα στο Βατικανό, κατορθώνει να εκλεγεί απ΄το Κονκλάβιο, νέος Ποντίφηκας^.  το αξιοσημείωτο και διαίτερα ιντριγκαδόρικο είναι πως αυτός ο (υποτιθέμενος) Αμερικανός, άρα μη έχων τη φινέτσα των Ευρωπαίων,είναι ένας Πάπας πανέμορφος, γοητευτικότατος, παμπόνηρος και ικανός, που ξέρει να παίζει το παιχνίδι της δημοσιότητας και επενδύει τα πάντα με ιταλιάνικη κομψότητα. Ενδεχομένως οι θρήσκοι τηλεθεατές και σκληροπυρηνικοί Καθολικοί να έφριξαν, όταν είδαν αυτόν τον νεότατο (46 ετών), όμορφο, καλογυμνασμένο Ποντίφηκα, που καπνίζει και πίνει μανιωδώς Cherry Coke Zero, να εισέρχεται in full glory, στο παρεκκλήσι της Cappella Sistina  και ν’ανακοινώνει στους κοκκινοντυμένους καρδιναλίους, πώς προτίθεται να διοικήσει την Καθολική Εκκλησία (η σχετική σεκάνς του 5^ου επεισοδίου, είναι εξαιρετική και ενδεικτικότατη της νοοτροπίας του νέου Άγιου Πατέρα).

Σίγουρα υπήρξαν αντιδράσεις δυσαρέσκειας, όπως αυτή που εξέφρασε το εβδομαδιαίο καθολικό περιοδικό Famiglia Cristiana που αντιτάχθηκε στους “caricature like characters created to appeal to an American audience”. Σίγουρα όμως υπήρξαν και ευμενέστατες κριτικές, ιδίως για την καταπληκτική εμφάνιση του Jude Law, ο οποίος δίνει ρεσιτάλ παπικού αυταρχισμού, αδιαλλαξίας και συντηρητισμού. Ο Λένι Μπελάρντο, το εγκαταλελειμένο σ’ορφανοτροφείο αγοράκι,απ΄τους χίπιδες  γονείς του, ο Λένι Μπελάρντο που έγραφε τρυφερά γράμματα στο μοναδικό κορίτσι που ερωτεύθηκε, ο Λένι Μπελάρντο ο κομψοντυμμένος και φανατικός καπνιστής, δεν είναι κανένας φιλελεύθερος, ανεκτικός Ποντίφηκας^.  αυτά που ήξεραν οι κάτοικοι του Βατικανού και περιχώρων να τα ξεχάσουν^.  καμία ανοχή σε οποιαδήποτε «παρέκκλιση», καμία ανοχή στην αμαρτία δεν σκοπεύει να επιδείξει τούτος ο ανώτατος κληρικός, «ο πατέρας και μητέρα της Καθολικής Εκκλησίας» όπως του θυμίζει με έμφαση η έμπιστή του γραμματέας Αδελφή Μαρία (πολύ καλή η Diane Keaton)− το πιό κοντινό υποκατάστατο μητέρας, που γνώρισε ο μικρούλης Λένι.

Προκαλεί πραγματικά έκπληξη, ακόμα και σε θρήσκους/θεοφοβούμενους, αυτό το καθεστώς απολυταρχίας, κανονικής θεοκρατίας και άκρατου συντηρητισμού που προτίθεται να εδραιώσει ο  σκανδαλωδώς νέος Πάπας^.  ακόμη και το αντίπαλο δέος του Βατικανού, ο πανίσχυρος, και αρχιδολοπλόκος Καρδινάλιος Βοϊέλο έχει συγκλονιστεί.

Αν ο Law δίνει ρεσιτάλ γοητείας και Παπικής εξουσίας, ο ανώτερος αξιωματούχος του κράτους του Βατικανού, βρήκε την ιδανική ενσάρκωσή του στο πρόσωπο του Silvio Orlando^.  φοβερή ερμηνεία−αντιπροσωπευτικό παράδειγμα ανθρώπου που γνωρίζει πρόσωπα, πράγματα (και μυστικά) στο Βατικανό και τα χρησιμοποιεί για να πετύχει τους σκοπούς του. Το εξαιρετικά ιντριγκαδόρικο είναι μία προοδευτική σύγχυση ανάμεσα στους «καλούς» και τους «κακούς»  αυτού του μικροσκοπικού κράτους- το μικρότερο στον κόσμο : η έξοχη ερμηνεία του Orlando (όχι χωρίς να δροσίζεται κι από ρεύματα χιούμορ) συμβάλλει τα μάλα, ιδίως στα πρώτα επεισόδια, στην δημιουργία της εντύπωσης ότι αυτός είναι ο n.1 κίνδυνος στο Βατικανό, ο νεοφερμένος Πάπας πρέπει να τον προσέχει (όπως και κάνει άλλωστε, ο Πάπας ορίζει τον ταπεινό Δον Τομάσο, «τα μάτια και τ’αυτιά του Ποντίφηκα»,ώστε να πληροφορείται ο,τιδήποτε συμβαίνει μέσα στο Βατικανό).Καθώς όμως προχωράει η ιστορία,ο Ποντίφηκας εδραιώνει την απόλυτη εξουσία του και παίρνει για τα καλά τον αέρα της θέσης του, η διάκριση μεταξύ καλών-κακών εκεί μέσα, δεν είναι και τόσο σαφής : είναι άραγε ένας αδίσταχτος, παμπόνηρος και θεμελειωδώς ανήθικος διπλωμάτης (και κατάφωρα υποκριτής Χριστιανός) ο καρδινάλιος Βοϊέλο− «το Άγιο Πνεύμα στο Βατικανό, είναι ο Βοϊέλο» όπως λέει χαρακτηριστικά ένας γηραλέος καρδινάλιος (το αντίστοιχο του φρικτού Χόρχε στο Όνομα Του Ρόδου, θα λέγαμε) – ή μήπως είναι καλό ανθρωπάκι, που νοιάζεται ουσιαστικά για τον συνάνθρωπό του; προσέξτε τις σκηνές όπου ο Βοϊέλο κάνει παρέα σ’ ένα παραπληγικό αγόρι, τον Τζιρόλαμο, τον οποίο αποκαλεί καλύτερό του φίλο. Οι δισταγμοί και αντιρρήσεις του γαλαντόμου και πονηρού Βοϊέλο , που βεβαίως δεν γίνονται αμέσως δεκτές απ’αυτόν τον βλοσυρό μονίμως, γαλανομάτη, λιτοδίαιτο και κομψό Ποντίφηκα,συμβολίζουν τις και καλά μετριοπαθείς τάσεις μέσα στην Καθολική Εκκλησία, αυτές που είναι ακριβώς το αντίθετο απ΄το σκληρό, άτεγκτο, πλήρως υποταγμένο στα Θεϊκά κελεύσματα μοντέλο Εκκλησιαστικής Εξουσίας που προσπαθεί να επιβάλλει ο εκδικητικός (όπως τον κατηγορεί ευθέως, κατ’ ιδίαν, ο μέντοράς του Καρδινάλιος Σπένσερ) Λένι Μπελάρντο- πλέον Πίος 13^ος.

Τα καταπληκτικά κοστούμια της σειράς (δια χειρός Luca Canfora και Carlo Poggioli) κάνουν αυτή τη δουλειά πραγματικά αλησμόνητη,υπογραμμίζουν την υπεροχή του Ποντίφηκα έναντι των υπολοίπων του Βατικανού, και η ωραιότατη φωτογραφία του Luca Bigazzi, μ’αυτά τα υπέροχα κοντινά στον επιβλητικό Law, δείχνει τη δυσυμετρία ανάμεσα στον (έχοντα και τη φήμη του θαυματουργού) Πάπα Πίο, και τους υφισταμένους του.

“What I want is absolute love and total devotion to God” ανακοινώνει αποφασισμένος ο νέος Ποντίφηκας στους αποσβολωμένους καρδιναλίους, που αν τους βαστάει ας φέρουν αντίρρηση, θα τελούν βαπτίσεις κι ευχέλαια σ’ ένα χωριό στην κατεψυγμένη Αλάσκα… Δεν είναι Βοργίες η σειρά του Sorrentino^.  γελάσατε ποτέ με όσα παρακολουθούσατε σ’εκείνη τη σειρά; −έχει λεπτό χιούμορ τούτη δω, παρά την αγιότητα του θέματός της, και ο τρόπος που έχει γραφτεί ο ρόλος που υποδύεται τόσο αφοπλιστικά ο Law, προκαλεί πολλές σκέψεις για τ’ αφανή (και ανομολόγητα) κίνητρα που μπορεί να έχει κάποιος ώστε ν’ακολουθήσει καριέρα κληρικού της Καθολικής Εκκλησίας με κατάληξη, γιατί όχι, το θρόνο του Ποντίφηκα.

Ποιός είναι τέλος πάντων, ή μάλλον, τί  είναι ακριβώς ο Λένι Μπελάρντο, δεν διευκρινίζεται ούτε με το απροσδόκητο, και μάλλον κατεδαφιστικό του image του Πάπα, φινάλε του 10^ου επεισοδίου που περάτωσε την α’ σεζόν της σειράς : ήταν όντως θαυματουργός ο Λένι,ένας ανθρωπος ευλογημένος απ΄το Θεό, κουβαλώντας ένα ανείπωτο βάρος στους ώμους του; ήταν τόσο απαίσια συντηρητικός, (κρυπτο)μισογύνης και ομοφοβικός όσο δήλωνε; ή όλα αυτά ήταν απλή επίδειξη ισχύος για να λουφάξουν τύποι σαν τον Βοϊέλο ;

Με τη β’ σεζόν (η οποία θα έχει τον τίτλο The New Pope, ίδιου σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή, και με προσθήκη στο καστ και του John Malkovich) να έχει ήδη ανακοινωθεί, ευελπιστούμε ότι θ’απαντηθούν οι απορίες μας. Μέχρι τότε μπορούμε να εστιάσουμε στο 6^ο επεισόδιο της α’ σεζόν, και στην εκπληκτική σεκάνς της συνομιλίας του Ποντίφηκα με τον (συνομήλικό του) Πρωθυπουργό της Ιταλίας : δεν είμαι καθόλου σίγουρη ότι μπορούμε να ξορκίσουμε την ενοχλητική και ανησυχητική ομοιότητά της με πραγματικές συναντήσεις μεταξύ μελών της πολιτικής εξουσίας και της Εκκλησίας, χαρακτηρίζοντάς την υπερβολική…

Trivia : Τα γυρίσματα διήρκεσαν 7 μήνες,και κατά το μεγαλύτερο μέρος τους έγιναν στα στούντιο της Τσινετσιτά όπου κατασκευάστηκε ακριβές αντίγραφο του εσωτερικού του Βατικανού. Οι εξωτερικές σκηνές γυρίστηκαν σε διάφορες βίλες. Επίσης εσωτερικά γυρίσματα έγιναν και στο Palazzo Venezia. Τμήματα του τελευταίου επεισοδίου γυρίστηκαν στην πλατεία του Αγ.Μάρκου στη Βενετία.

Το μουσικό κομμάτι που ανοίγει τη σειρά είναι το Watchtower του Labyrinth (aka Timothy Mckenzie).