Ο Διάβολος στους βάλτους

 

Μία προσφάτως πάμπλουτη χήρα, που γλύτωσε από τον κακοποιητή σύζυγό της, ένας εργατικός, φιλήδονος και άκρως ταλαντούχος γιατρός-χειρουργός που έχει κάνει την επιστημονική κοινότητα του Λονδίνου ν’ασχολείται με τα κατορθώματά του, μία οικονόμος που κλίνει προς τον σοσιαλισμό και λατρεύει την εργοδότριά της, ένας μάλλον ανοιχτόμυαλος και άκρως γοητευτικός ιερέας, και ένα μυθικό ( ;  ) ερπετό που κρύβεται στους απέραντους και τόσο φρικτούς βάλτους του ψαροχωριού όπου ο ιερέας κατοικεί με την οικογένειά του.

Η τηλεοπτική σειρά των 6 (μέχρι στιγμής) επεισοδίων,με τον ιντριγκαδόρικο τίτλο THE ESSEX SEPRENT –μεταφορά στην οθόνη του ομότιτλου μυθιστορήματος (2016) της Sarah Perry,είναι ένα πολύ όμορφα φτιαγμένο costume drama, διαδραματιζόμενο στη Βικτωριανή εποχή(1893) και διαθέτει αρκετή γοητεία, αρκετή για να μείνει ο θεατής καρφωμένος στο κάθισμά του περιμένοντας με αμφίθυμη αγωνία την εμφάνιση του διαβόητου (και σίγουρα τρομερού) ερπετού, το οποίο αποτελεί έξοχο mcguffin και ωθεί πλήρως τη σειρά προς τα μπροστά. Η επιμονή όμως του σιχαμένου ερπετού να μην εμφανίζεται, αποτελεί θα έλεγα και την τέλεια ευκαιρία για να θιγούν άλλα ζητήματα (πιό υπαρκτά απ’ το φίδι)που φαίνεται πως σηκώνουν κεφάλι και ταλανίζουν παντοιοτρόπως τα πρόσωπα αυτού του δράματος.

Αγγλία, 1893. Η ωραία Κόρα Σήμπορν είναι,επιτέλους, μία τεθλιμμένη και πάμπλουτη χήρα. Ο σύζυγός της, ο οποίος επιδιδόταν στο «ευγενές» σπορ του μαρκαρίσματος της με τη μασιά του τζακιού,πέρασε αμετάκλητα στην ανυπαρξία μετά από μάχη με τον καρκίνο στο λαιμό. Δυστυχώς γι’αυτόν, έχασε, ευτυχώς για την…σημαδεμένη Κόρα, πεθανε και πλέον «δε μπορεί να σε βλάψει» όπως τη διαβεβαιώνει τρυφερά, η πιστή της οικονόμος Μάρθα (πειστικότατη η Hayley Squires). Η Κόρα αφοσιώνεται στο πάθος της που είναι η Παλαιοντολογία κι αποφασίζει να εγκατασταθεί σ’ένα χωριουδάκι του Essex, όπου έχουν φουντώσει οι φήμες πως πολιορκείται εντόνως από ένα απαίσιο ερπετό. Τι να είναι πάλι τούτο το θεριό; Μήπως είναι ο Διάβολος (όπως διατείνεται συνεχώς σε όλους τους τόνους, ο συντηρητικός δάσκαλος του χωριού, Μάθιου ), ήρθε λοιπόν η ώρα της Κρίσης για τους (προφανέστατα, κατά τη λογική του δασκάλου) αμαρτωλούς κατοίκους της περιοχής, και τώρα δεν τους σώζει τίποτα; Εννοείται πως ο δάσκαλος ( ο οποίος ξεσπαθώνει εντελώς, στο καθοριστικό 5^ο επεισόδιο) ως φορέας της συντήρησης και του φόβου Θεού, επιμένει πως η εμφάνιση του ερπετού, δεν είναι καθόλου τυχαια : η νεαρή Γκρέησι, η οποία μάλλον έγινε «κολατσιό» του τέρατος, ήταν αμαρτωλή, γιαυτο και τιμωρήθηκε έτσι. Και εννοείται πως ο σκανδαλιστικά ωραίος πάστορας της κοινότητας, ονόματι Γουίλ Ράνσομ (ένας γοητευτικότατος  Tom Hiddleston) αποφεύγει ν’ακολουθήσει την άκρως επικίνδυνη γραμμή σκέψης του δασκάλου, και λειτουργεί…πυροσβεστικά σε κάθε απόπειρα να προκληθεί ένας εμφύλιος μικρής κλίμακας ανάμεσα στους ταλαιπωρημένους (και πάμφτωχους) κατοίκους του ψαροχωριού.

Είναι συνεχής και έντονη σ’αυτή τη σειρά, η αντιπαράθεση Επιστήμης και Δεισιδαιμονίας, ψύχραιμης όσο το δυνατόν, εκτίμησης των πραγματικών περιστατικών, και διολίσθησης στην συλλογική παράνοια, πρόληψη και φόβο Θεού (και της αμείλικτης κρίσης του). Ακριβώς αυτή η αντιπαράθεση τρεφεται απ’την πεισματική μη εμφάνιση του φοβερού ερπετού, που οι θεοφοβούμενοι κάτοικοι θεωρούν δεδομένο. Κινούμενοι ανάμεσα στον τρόμο τους για το τέρας και τον φόβο Θεού,όποιο δεινό τους χτυπήσει κατακέφαλα, το αποδίδουν στο τέρας (και ο κριτής των πάντων Μάθιου, στην διολίσθησή τους στην αμαρτία). Με αποκορύφωμα την ευθέως χρέωση της εμφάνισης του ερπετού, στην Κόρα βεβαίως, την ωραία, κοκκινομάλλα, ανεξάρτητη γυναίκα, η οποία θέλει να μάθει αν όντως υπάρχει αυτό το μυθικό ερπετό στο Έσσεξ και προτίθεται να το ανακαλύψει.

Η Claire Danes είναι επαρκέστατη στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Κόρα Σήμπορν, αλλά χρήζει ιδιαίτερης μνείας ο υπέροχος Frank Dillane στο ρόλο του νεαρού χειρουργού Λούκ Γκάρετ, ο οποίος έχει μιά ιδιαίτερη σχέση με την κυρία Σήμπορν, σχέση που ξεκαθαρίζεται τρόπον τινά στο 5^ο επεισόδιο.

Δεν είναι ούτε Η Ερωμένη Του Γάλλου Υποπλοιάρχου, η σειρά, ούτε Μακριά Απ΄Το Αγριεμένο Πλήθος, (για να θυμίσω δύο εμβληματικά λογοτεχνικά αριστουργήματα,που ευτύχησαν επίσης και στην μεταφορά τους στην οθόνη), παρόλο που και εδώ έχουμε έναν βασικό χαρακτήρα θηλυκού γένους, ο οποίος προκαλεί διάφορες…αναταράξεις, επειδή ακριβώς αρνείται να στριμωχτεί στο καλούπι του φύλου της που της όρισε η εποχή. Και θα έλεγα πως το πολύ ενδιαφέρον είναι η εκδήλωση του ερωτικού ενδιαφέροντος της αφοσιωμένης (σ’αυτήν) οικονόμου της, Μάρθας, το οποίο αποκλίνει απ’ το αναμενόμενο : η Μάρθα, η σοσιαλίστρια Μάρθα που γράφει παθιασμένες επιστολές σε βουλευτές και αγωνίζεται για την βελτίωση των όρων διαβίωσης των φτωχών συνανθρώπων της, υποφέρει σιωπηλά για την Κόρα, και όταν ο συνάδελφος του δρ. Γκάρετ, και φίλος του, Τζώρτζ Σπένσερ της το επισημαίνει, η απάντηση της Μάρθας είναι : “everyone else is…”.

Πολύ ενδιαφέρουσα επίσης είναι η φιγούρα της Στέλλας, της συζύγου του ωραίου πάστορα Ράνσομ −μια γλυκύτατη Clemence Poesy− η οποία αντιδρά αξιοζήλευτα ψύχραιμα θα έλεγα, έναντι αυτού που αντικρύζουν τα μάτια της και αυτού που συνειδητοποιεί το μυαλό της.

 

Έξι επεισόδια είχε ο α’ κύκλος, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να συνεχιστεί και για 2^η σεζόν, αν και ακομη δεν έχει υπάρξει επίσημη ανακοίνωση επ΄αυτού και το ερώτημα που αναδύεται μέσα απ’ τα αφόρητα βαλτόνερα του Aldwinter είναι, κατά πόσον τελικά το τρομερό ερπετό υπήρξε, ή όλη αυτή η παράνοια και ο φόβος που κρατούν για τόσο καιρό αιχμάλωτο το χωριό,δεν ήταν τίποτα περισσότερο παρά σημειολογικό βραχυκύκλωμα , όπως θα λεγε κι ο Ουμπέρτο ‘Εκο, ή εξωτερίκευση των επιμέρους φόβων/απωθημένων/προλήψεων του ντόπιου πληθυσμού και αποτέλεσμα της συνεχούς επίκλησης εκ μέρους  του Μάθιου, του φιδιού ως φόβητρο για να κρατάει υπό έλεγχο τους χωρικούς…Με το τελευταίο επεισόδιο να μας προσφέρει μιά εκδοχή του "έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα",το βασικό ερώτημα που στοίχειωσε τους χωρικούς αλλά και τους πιό εγγράμματους του Aldwinter, απαντάται με έναν εντελώς φυσικό τρόπο.

 

 

Trivia :

·        Το 2020 είχε ανακοινωθεί ότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη σειρά θα είχε η Keira Knightley η οποία όμως τελικά αποχώρησε επικαλούμενη οικογενειακούς λόγους.

·        Τα γυρίσματα έγιναν σε διάφορες τοποθεσίες του ‘Εσσεξ (από όπου κατάγεται και η συγγραφέας του βιβλίου πάνω στο οποίο βασίστηκε η σειρά),και στο Λονδίνο στη Gordon Square.

·        Το ‘Εσσεξ έχει μακρά παράδοση σε μύθους που αφορούν θαλάσσια ερπετά, ένας εκ των οποίων μιλάει για κάποιο δράκοντα ο οποίος ξεπήδησε από μία αρχαία λίμνη κοντά στο χωριό Bures στο ‘Εσσεξ, τρομοκρατώντας τους χωρικούς και αποδεκατίζοντας τα πρόβατα. Το κοντινό χωριό Wormingford έχει πάρει τ’ όνομά του απ’τη μεσαιωνική λέξη wyrm για το ερπετό ή τον δράκο. Στην εκκλησία του χωριού Wissington υπάρχει μια μεσαιωνική τοιχογραφία που απεικονίζει έναν θαλάσσιο δράκοντα,η οποία ίσως αποτέλεσε την έμπνευση για το σκαλισμένο πάνω στα ξύλινα καθίσματα, ερπετό στην εκκλησία του Aldwinter (είναι χαρακτηριστικότατο το πλάνο στο 4^ο επεισόδιο της σειράς, και έχει σημασία επίσης, ποιος παρατηρεί αυτό το σκάλισμα : ο πάστορας). Στο βιβλίο, οι χωρικοί πιστεύουν πως το «κτήνος του Blackwater» απελευθερώθηκε εξαιτίας ενός σεισμού, υπονοώντας ενδεχομένως, τον καταστροφικό σεισμό που χτύπησε το ‘Εσσεξ στα 1884, παραμένοντας ο καταστροφικότερος σεισμός στην ιστορία της Αγγλίας.

·        Ο βοηθός του πάστορα, Μάθιου (ο φορέας της δεισιδαιμονίας και συντήρησης) ίσως αποτελεί αναφορά στον διαβόητο,(αυτόκλητο) διώκτη μαγισσών κατά τον 17^ο αιώνα στην Αγγλία, Μάθιου Χόπκινς,ο οποίος εκτέλεσε εκατοντάδες ανθρώπους στο ‘Εσσεξ. Σε κανέναν άλλο νομό του Ηνωμένου Βασιλείου  δεν υπήρξε μεγαλύτερο κυνήγι και καταδίκη μαγισσών απ΄ότι στο ‘Εσσεξ…