Πως ν'αφανίσεις έναν άνθρωπο

 

Μιά ωραιότατη δουλειά-απεικόνιση των περιστάσεων που οδηγούσαν στον εγκλεισμό γυναικών σε άσυλα κατά τον 19ο αιώνα, είναι η ταινία LE BAL DES FOLLES/ THE MAD WOMEN'S BALL σε σκηνοθεσία της Melanie Laurent (η οποία πρωταγωνιστεί κιόλας), βασισμένη στ' ομότιτλο μυθιστόρημα της Victoria Mas.

Παρίσι, Δεκέμβρης 1885. Η ωραία Ωζενί Κλερί,λατρεύει το διάβασμα, έχει άριστη σχέση με τον αδελφό της Θεόφιλο (ο γλυκύτατος Benjamin Voisin), και παρευρίσκεται στην κηδεία του Βίκτωρα Ουγκώ, όπου σημειώνεται κοσμοσυρροή. Η Ωζενί (πειστικότατη η Lou De Laage), εκτός από απόψεις, αγάπη για το διάβασμα και ομορφιά, διαθέτει και την ικανότητα να "συνομιλεί" με τους νεκρούς, κάτι το οποίο όπως έχουμε αρκετές φορές την ευκαιρία να διαπιστώσουμε, δεν είναι και η πιό ευχάριστη εμπειρία που έχει η ευειδής νεαρή.Η ικανότητά της αυτή όμως, δεν περνάει απαρατήρητη απ' τους γονείς της, και συγκεκριμένα τον κέρβερο πατέρα της, ο οποιος συναινεί εγγράφως,στον ακούσιο εγκλεισμό της στο (μάλλον διαβόητο) ψυχιατρικό νοσοκομείο Salpetriere όπου εκεί "άρχοντας" είναι ο φημισμένος νευρολόγος και καθηγητής παθολογικής ανατομίας, Δρ. Σαρκό.

Η ταινία της Laurent (με την ίδια να υποδύεται μία επικεφαλής νοσοκόμα του νοσοκομείου-ασκούμενη-κόρη γιατρού, την Ζενεβιέβ Γκλεζ) είναι πάνω απ΄όλα, πολύ ωραία φτιαγμένη, με την αίσθηση της γυναικείας αλληλεγγύης, να την διαπερνά ανεπαίσθητα, μέχρι να φτάσουμε στο λίαν ανατρεπτικό φινάλε, κι αυτή η αίσθηση να επιβεβαιωθεί. Η ομορφούλα και ατίθαση Ωζενί,που σπαράσσεται σε ανύποπτο χρόνο απο οράματα πεθαμένων υπάρξεων,η μετρημένη στη δουλειά της Ζενεβιέβ, αλλά και η τρόφιμος Λουίζ (μία υπέροχη Lomane de Dietrich), αποτελούν εκφάνσεις της γυναίκας που αντιστέκεται στην κυρίαρχη αντίληψη της εποχής (και της γαλλικής κοινωνίας) σχετικα με τη θέση και τον...προορισμό της γυναίκας. Είναι χαρακτηριστικότατη η σκηνή της παρουσίασης της "υστερικής" Λουίζ στο αποκλειστικά ανδρικό ακροατήριο του νοσοκομείου, μέλος του οποίου είναι και ο νεαρός γιατρός εκεί Ζούλ ο οποίος έχει μία ιδιαίτερη προτίμηση στην γλυκύτατη και πανέξυπνη Λουίζ. Είναι επίσης χαρακτηριστική η σκηνή όπου η Λουίζ αφηγείται στην νεοφερμένη (και άκρως φρικαρισμένη) Ωζενί, ποιά ακριβως ειναι η ασθένεια απ΄την οποία πάσχει : απλώς αντιστάθηκε στον βιασμό της απ΄τον θείο της λεει, και η θεία της για να την ξεφορτωθεί την έκλεισε στο Salpetriere...Χρειάζεται άραγε να ειπωθεί κάτι περισσότερο για να κατανοήσει ο θεατής, το εξωφρενικό και παράλογο και ευνουχιστικό της προσωπικότητας αυτών των δύστυχων γυναικών, που αποτελεί ο εγκλεισμός τους σε ψυχιατρικό νοσοκομείο; με τους αποκλειστικά άνδρες γιατρούς, ν'αποφαίνονται για την κάθε ασθενή εκεί μέσα, είτε χαρακτηριζόντάς την υστερική επειδή τολμάει να εκφράσει την αντίρρησή της για όσα σε τελική ανάλυση εφαρμόζονται πάνω της, και διατάσσοντας υδροθεραπεία (συγκλονιστική η σχετική σκηνή), προφανώς για να "ερθει στα συγκαλά του" το αλλοπρόσαλο θηλυκό που τόλμησε να σηκώσει κεφάλι στην ανδρική αυθεντία...

 

 

 Ωραία κοστούμια,"κάδρα" που θυμίζουν πίνακες ζωγραφικής,και ακομη πιό ωραία μουσική επένδυση απ΄τον Asaf Avidan, κάνουν την ταινία πολύ αξιοθέατη, αν το σοβαρότατο θέμα που πραγματεύεται δεν είναι αρκετό.Το σοκαριστικό (και μάλλον,θέλω να πιστεύω, αδύνατο να μπορούσε να συμβεί στην πραγματικότητα) φινάλε της, είναι επίσης και πολύ συγκινητικό,αποδεικνύοντας ότι (παρά το κλισέ περί έλλειψης αλληλεγγύης ανάμεσα στις γυναίκες) η θυσία είναι αληθινά γένους θηλυκού. Η φοβερή επίσης, σεκάνς του ετήσιου χορού που δινόταν στο νοσοκομείο,με τραγική "πρωταγωνίστρια" την γλυκύτατη Λουίζ, παρουσιάζει άλλη μια όψη της γυναικείας εκμετάλλευσης, και δη της εύθραστης ψυχικά και ανήμπορης γυναίκας.

Μιά ωραιότατα φτιαγμένη ταινία εποχής, για θέματα που δυστυχώς, παραμένουν οδυνηρά επίκαιρα...

 

 

Trivia : 

•  Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ του Τορόντο φέτος τον Σεπτέμβριο. 
• Ο Ζαν Μαρτέν Σαρκό είναι γνωστός ιδιαίτερα για τη δουλειά του με την ύπνωση ως μέθοδος θεραπείας της γυναικείας υστερίας. Ιδιαίτερα με την διαγνωσθείσα υστερική ασθενή του, Λουίζ Αγκουστίν Γκλεζ. Αποκαλείτο και "Ναπολέων των νευρώσεων".