Αντίζηλοι

Ένας φάρος καρφωμένος σε απομονωμένο νησάκι το οποίο δέρνεται νυχθημερόν απ΄τα κύματα. Δύο φαροφύλακες με πολλά μυστικά που θέλουν να ξεχάσουν. Ολοκληρωτική απουσία άλλων ανθρώπων, βιβλίων, μουσικής, μέσων διασκέδασης. Κρύο και βροχή. Ιδού τα συστατικά της αφόρητης απομόνωσης, αλλά και της εξαιρετικής ταινίας του Robert Eggers, με τίτλο THE LIGHTHOUSE (2019),με την οποία ο σκηνοθέτης συνέχισε το σερί των εξαιρετικών ταινιών (ειχε προηγηθεί το 2015 το The Witch).

Δεν πρόκειται μόνο για ένα φοβερό και άκρως παρανοϊκό δράμα δωματίου, αλλά και για ένα παραστατικότατο παράδειγμα σχετικά με τις καταστροφικές συνέπειες της παρατεταμένης απομόνωσης και της αναγκαστικής συμβίωσης, πάνω στον άνθρωπο. Διότι ο μεσήλικας Τόμας Γουέηκ- πρώην ναυτικός και νυν φαροφύλακας (ο έξοχος Willem Dafoe) και ο νεαρός-πρώην ξυλοκόπος και νυν βοηθός φαροφύλακα, Εφραίμ Γουίνσλοου (ένας ομοιως έξοχος Robert Pattinson) όχι μόνο είναι αναγκασμένοι να συγκατοικήσουν σ'αυτο το φτωχικό κτίσμα που προορίζεται για κατάλυμα των φαροφυλάκων, αλλά μοιράζονται και το ίδιο υπνοδωμάτιο, κάτι που μετά βεβαιότητος δεν χαροποιεί καθόλου τον νεαρό Εφραίμ, γιατί ο γέρο-Γουέηκ φροντίζει να του κάνει σαφές ήδη απ΄την πρώτη στιγμή ποιός είναι τ'αφεντικό εκεί μέσα αλλά και να του προκαλέσει πονοκέφαλο και δυσφορία με την ασταμάτητη λογοδιάρροιά του και τους απροκάλυπτους...αερισμούς του. Ο Γουέηκ είναι σκέτη γλωσσοκοπάνα και δε χάνει ευκαιρία να ζαλίζει τον Εφραίμ με τη φλυαρία του διανθισμένη με συστάσεις, νουθεσίες και διαταγές : "look to your duties. The light is mine" λέει εμφατικά στον Εφραίμ και δεν του αφήνει κανένα περιθώριο για αντιρρήσεις. Η κτητικότητα και ζήλια που επιδεικνύει ο στριφνός και όχι και τόσο...μοσχομύριστος Γουέηκ ("I'm sick of your smell, I'm sick of it",λέει ο Εφραίμ στον Γουέηκ) σ' ό,τι αφορά τη φροντίδα του φάρου, έχουν τη σημασία τους και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο Γουέηκ χρησιμοποιεί την θηλυκή αντωνυμία όταν μιλάει για τον φάρο (του). Ο αυταρχισμός του Γουέηκ σε συνδυασμό με την απαγόρευση χειρισμού του φάρου που έχει επιβάλλει στο νεαρό βοηθό του,πλαισιωμένοι απ΄αυτές τις αφόρητες συνθήκες, με μαθηματική ακρίβεια οδηγούν στο αμφίπλευρο ξέσπασμα που κορυφώνεται με μία φοβερή σεκάνς παραληρηματικού male-bonding,μεθυσιού και αμοιβαίων εξομολογήσεων. 

Η σχέση του γερο-Γουέηκ με τον φάρο, είναι σχεδόν ερωτική (υπάρχει και χαρακτηριστικότατη σκηνή επ΄αυτού),απαγορεύει στον Εφραίμ ν'ανέβει στην κορυφή, εκεί που συμβαίνουν όλα αυτά τα περίεργα κάθε νύχτα, τα οποία ο νεαρός παρακολουθεί κρυφά βρισκόμενος στα χαμηλά, και εξιτάρεται ακόμη περισσότερο. Τι διάολο κάνει κάθε βράδυ ο γέρος τσίτσιδος εκεί πάνω; γιατί γδύνεται; "she's been a finer, truer, quieter wife than any alive-blooded woman" αποφαίνεται ο Γουέηκ, που είχε υπάρξει παντρεμένος,κι ο Εφραίμ συγκατανεύει σιωπηλά πίνοντας άλλη μιά γουλιά απ΄το κύπελό του. Φαίνεται πως ο φάρος είναι το πρότυπο της ιδανικής συζύγου : σιωπηλή και με "κλινικές αρετές", αλλά ο Εφραίμ που βασανίζεται (προφανώς) και απ' την σεξουαλική στέρηση,εκτονώνεται με άλλους τρόπους.

Χωρίς μέσα αναψυχής και περισπασμού στη διάθεσή τους, και εγκλωβισμένοι πάνω σ'αυτό το ξερονήσι με την καταιγίδα που έχει ξεσπάσει να μην τους αφήνει να κανουν βήμα, είναι προδιαγεγραμμένη η εξέλιξη του δράματος- τί κάνουν δύο ανθρώπινα όντα που βρίσκονται κλεισμένα σε περιορισμένο χώρο για μεγάλο χρονικό διάστημα; στρέφονται το ένα εναντίον του άλλου. Και οι δύο αποκλεισμένοι άνδρες με σύντροφο το μεθύσι αρχίζουν να μαλώνουν σαν ξαναμμένα κοκόρια. Το πολύ ενδιαφέρον είναι ο χειριστικός Γουέηκ, ο οποίος οδηγεί τον δύστυχο βοηθό του στην παράνοια, ή μήπως το ασταμάτητο μεθύσι με κηροζίνη ευθύνεται γιαυτο; Σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις, βλέπουμε την ιστορία να έχει μιά πορεία Α, αλλά ο παμπόνηρος Γουέηκ προσπαθεί να πείσει τον ήδη σαλταρισμένο Εφραίμ ότι όχι, η ιδεα σου ήταν, δεν έγιναν έτσι τα πράγματα. Η σχεδόν βιβλική φιγούρα του Γουέηκ( "το μόνο βιβλίο εδώ χάμω είναι το ημερολόγιο του φάρου",λέει στον Εφραίμ, και τον βλέπουμε να παιρνει το τεφτεράκι του και να σημειώνει κρυφά), τα καψόνια που επιβάλλει στον βοηθό του, και κυρίως αυτή η ζηλότυπη αποκλειστική ενασχόλησή του με τον φάρο,οδηγούν τον Εφραίμ στα (ανθρωποκτόνα) άκρα. Η εμμονή του Γουέηκ, η δεισιδαιμονία του (ο γέρος πιστεύει οτι οι γλάροι που αφθονούν στο νησάκι, είναι μετενσαρκώσεις πεθαμένων ναυτικών, γιαυτο και είναι γρουσουζιά μεγάλη, να βλάψεις γλάρο) και κυρίως η άρνησή του να δώσει τα κλειδιά του φάρου στον βοηθό του, δαιμονίζουν τον Εφραιμ, και πάλι για άλλη μιά φορά ο ανταγωνισμός νέου-γέρου, ξεσπάει με τραγικότατα αποτελέσματα. 

Η εξαίσια φωτογραφία δια χειρός Jarin Blasche (είχε ξανασυνεργαστει με τον Eggers στο The Witch) και η υποβλητικότατη χρήση των φωτοσκιάσεων, συμβάλλουν τα μέγιστα στη δημιουργία μιάς ασφυκτικής, κλειστοφοβικής, αφόρητης ατμόσφαιρας απ' την οποία φαίνεται να μην υπάρχει δυνατότητα διαφυγής. Ο γερο- Γουέηκ, σαν άλλος σαδιστής και αλαζόνας Θεός, ή σαν ιεροφάντης που κατέχει ζηλότυπα την απόλυτη Γνώση,τυραννάει το νεαρό βοηθό του απολαμβάνοντας το γεγονός ότι αυτός είναι "παλιά καραβάνα" και παίζει στο δικό του γήπεδο με τους δικούς του όρους. 

Το φινάλε αυτής της ταινίας είναι υπέροχα αλληγορικό : όπως ο σκανδιναβός θεός Όντιν θυσίασε το ένα μάτι του για το δώρο της προφητείας των μελλούμενων, έτσι και ο Εφραίμ (ακριβέστερα, ο Τόμας Χάουαρντ) κατορθώνει να μπεί στο άδυτο των αδύτων,αλλά η χαρά του δεν διαρκεί πολύ κι έχει βαρύτατο τίμημα. Τί είδε εκστασιασμένος ο Εφραίμ μέσα στο δωματιάκι ψηλά στην κορυφή του φάρου, και τι έβλεπε/ έκανε ο γερο-Γουέηκ κάθε νύχτα γυμνός εκεί πάνω, δε θα το μάθουμε ποτέ αφού αυτοί που θα μπορούσαν να το μαρτυρήσουν έχουν πεθάνει.

Trivia :

• Το σενάριο της ταινίας γράφτηκε απ΄τον σκηνοθέτη μαζί με τον αδελφό του, Max Eggers. Πηγές έμπνευσης για τους διαλόγους αποτέλεσαν τα έργα των Sarah Orne Jewett, Samuel Coleridge, R.L. Stevenson και H.Melville. Επίσης και ένα αληθινό περιστατικό με δύο φαροφύλακες που είχαν το ίδιο όνομα (Τόμας) που συνέβη στο Smalls Lighthouse της Ουαλλίας τον 19ο αιώνα. Η μισοτελειωμένη ιστορία του  E.A.Poe με τον ίδιο τίτλο, δεν έχει καμία ομοιότητα με την ιστορία που αφηγείται η ταινία.
• Τα γυρίσματα έγιναν στη Νέα Σκωτία/ Ακρωτήριο Forchu στον Καναδά.Για τις ανάγκες της ταινίας κατασκευάστηκε φάρος ύψους 20 μέτρων ο οποίος, κατά τον σκηνοθέτη, φώτιζε σε απόσταση 25 χιλιομέτρων.
• Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο 72ο Φεστιβάλ των Καννών και έλαβε πολύ καλές κριτικές για τις ερμηνείες των ηθοποιών, την φωτογραφία και την καλλιτεχνική διεύθυνση.
• " It's cinema to make your head and soul ring", έγραψε ο Robbie Collin της Daily Telegraph.