Η καλή και η ανάποδη

 

Η εναρκτήρια 6λεπτη σεκάνς στην Όπερα του Κιέβου. Η είσοδος του Πρωταγωνιστή στην λέσχη όπου θα γευματίσει με τον σερ Μάϊκλ Κρόσμπυ. Η γνωριμία του με τον μυστηριώδη και τελικά τόσο σημαντικό Νηλ. Το ανάποδο bungee-jumping των δυό τους,στον ουρανοξύστη όπου διαμένει η έμπορος όπλων Πρίγια Σινγκ.Το ξύλο που ρίχνει ο Πρωταγωνιστής αξιοποιώντας πλήρως τα μαγειρικά σκεύη, στη σεκάνς στην κουζίνα του εστιατορίου όπου είχε μία πρώτη αναγνωριστική συζήτηση με την Κάθριν. Η υπέροχη σεκάνς με τα catamaran SailGP F50, υποτίθεται στο Αμάλφι (το γύρισμα αυτης της σκηνής έγινε στη Μάγχη). Οι σκηνές του Πρωταγωνιστή με την Κάθριν.

Ναί, είδα κι εγώ την τελευταία δημιουργία του αγαπημένου Christopher Nolan, TENET, παραπάνω από 1 φορά και ναί το μυαλο μου δέθηκε κόμπος, φιόγκος και ξανά κόμπος. Είναι δεδομένη νομίζω η δυσκολία στην κατανόηση,αν όχι της κομβικότατης σημασίας έννοιας της εντροπίας, όσο αυτής της περίφημης τακτικής (που χρησιμοποιούν κατά κόρον, καλοί και κακοί της ιστορίας) ονόματι temporal pincer movement την οποία πολύ μεγαλόψυχα μας εξηγεί κοντά στο φινάλε ο ωραίος Aaron Taylor-Johnson/ 'Αϊβς αρχηγός της ομάδας που συνδράμει τον Πρωταγωνιστή (παραμένει ανεξήγητο για ποιό λόγο ο γοητευτικότατος και απολαυστικότατος John David Washington που υποδύεται τον εν λόγω πράκτορα της CIA, δεν έχει ονοματεπώνυμο. Μιά απάντηση ίσως δίνεται στην αρχή αυτής της ταινίας-σπαζοκεφαλιάς απ' τον "προϊστάμενο" του Πρωταγωνιστή, που τον υποδύεται ο Martin Donovan : "δεν δουλεύεις για μας, εισαι νεκρός" του λέει).

Κατάλαβα πώς τελικά εφαρμόζεται αυτή η περίφημη pincer movement και γιατί σε όσα άρθρα διαβασα τα οποία ήταν μακροσκελέστατα και σκίζονται να μας κάνουν λιανά τα όσα διαδραματίζονται στις 2 ώρες που διαρκεί η ταινία, επαναλαμβάνεται ότι στην ουσία ολόκληρη η ταινία είναι ένα temporal pincer movement; όχι. Τι κι αν διάβασα και ξαναδιάβασα κάποια πραγματικά πολύ διαφωτιστικά άρθρα σχετικά με τα θεματα που πραγματεύεται η ταινία (στην οποία πάλι, όπως και στο Interstellar, εδωσε τα φωτα του ο Φυσικός Kip Thorne),τι κι αν παρακολουθησα προσεκτικά την ταινία 4 φορές, η αίσθηση που μου έχει μείνει μέχρι στιγμής, εκτός απ΄το ότι πρόκειται για γοητευτικότατη ταινία με σούπερ καστ και θεϊκή μουσική απ΄τον Ludwig Goransson, είναι οτι ο πυρήνας της, η υπόθεσή της είναι απλή στην ουσία της αλλά ο Nolan κατορθώνει να μας προσφέρει, όπως πολύ πετυχημένα γράφτηκε, το κινηματογραφικό ισοδύναμο του Κύβου του Ρούμπικ, κάνοντας αυτή την ταινία, που θυμίζει πολύ τις ταινίες με τον θρυλικό πράκτορα Μποντ, μιά εξαιρετικά mind-fucking  και mind-bending δουλειά. 

Η ιστορία πάει κάπως έτσι : έχουμε έναν Αγγλο-Ρώσο ολιγάρχη ονόματι Αντρέϊ Σάτορ (που τον υποδύεται ένας εξαιρετικός Kenneth Branagh) ο οποίος πάσχει από μη θεραπεύσιμο καρκίνο, και γιαυτο επιθυμεί ν'αυτοκτονήσει θεαματικά.'Οχι δίνοντας την ευκαιρία στο σύμπαν να παρακολουθησει την αποδημία του σε ζωντανή μετάδοση, αλλά παίρνοντας όλο τον κόσμο μαζί του, στον τάφο φυσικά. Αν αυτό δεν είναι το αποκορύφωμα της φιλαυτίας, και του εγωκεντρισμού, δε ξέρω τι είναι. Εν πάσει περιπτώσει η αγάπη του σκηνοθέτη για τη Φυσική και την έννοια του Χρόνου είναι κι εδώ παρούσα και περιπλέκει τόσο πολύ τα πράγματα, ώστε απ΄το καλοκαίρι που βγήκε η ταινία να έχουν δημοσιευθεί ούκ ολίγα, μακροσκελέστατα άρθρα (μην περιμένετε 3 παραγράφους, σας βγαίνει η ψυχή κανονικά) τα οποία πιάνουν και αναλύουν το θεαματικότατο πόνημα του Nolan απο κάθε πλευρά, όπως από κάθε πλευρά διαβάζεται και το περίφημο Sator's Square αρχαιότατο παλίνδρομο (έτσι ονομάζουν οι ευρωπαϊκές γλώσσες τις λέξεις που διαβάζονται από αριστερά προς τα δεξιά και τούμπαλιν), μία λέξη απ΄το οποίο δίνει και τον παράξενο τίτλο στην ταινία, και έχει τη σημασία του ότι η λέξη tenet, διαβάζεται και από αριστερά και από δεξιά το ίδιο.

 

Αν το tenet "προχωράει μπροστά" και επιστρέφει, το ίδιο κάνει και ο γοητευτικός και συμπαθέστατος Πρωταγωνιστής, το ίδιο κάνει και ο μυστηριώδης Νηλ (ο υπέροχος Robert Pattinson) το ίδιο κάνει πρωτίστως και ο απόλυτος κακός της ιστορίας, ο πάμπλουτος Σάτορ,με την ωραιότατη σύζυγο Κάθριν Μπάρτον με ειδίκευση στην Τέχνη, που την υποδύεται η πανύψηλη και τόσο ωραία Elizabeth Debicki (το πόσο ψηλή είναι, φαίνεται ιδίως στις σκηνές της με τον Washington). Αν η εντροπία  πραγμάτων και ζωντανών οργανισμών, μπορεί να αντιστραφεί, να προχωράει προς τα πίσω, αυτό ακριβώς διαπιστώνει ο Πρωταγωνιστής σε σφαίρες που επιχείρησαν να τον ξεπαστρέψουν στην φοβερή εναρκτήρια σεκάνς της ταινίας,και αυτήν ακριβώς τη δυνατότητα αναστροφής του βέλους του χρόνου χρησιμοποιεί κατά κόρον ο κακός Σάτορ και απειλεί να κάνει γενικευμένη χρήση της, με ολέθρια αποτελέσματα. Είναι ανώφελο, κουραστικό και επικίνδυνο πιστεύω, να προσπαθήσει ένας μη θεωρητικός της Φυσικής να εξηγήσει τι διάολο συμβαίνει σ'αυτην την ταινία. Οπότε εγείρεται το υπονομευτικό ερώτημα : " καλά, για κατόχους μεταπτυχιακού στη Φυσική έγινε η ταινία; εμείς πως θα την παρακολουθήσουμε;", όχι. Αλλά το ότι θέτει πάρα πολύ ενδιαφέροντα ζητήματα η σπαζοκεφαλιά σε  ΙΜΑΧ που μας προσφέρει ο Nolan,είναι δεδομένο. 

"Η κόκκινη ομάδα προχωράει μπροστά, η μπλε ομάδα προχωράει προς τα πίσω, γνωρίζοντας ακριβώς πως εξελίχθηκαν τα πράγματα για την κόκκινη ομάδα", λέει ο ωραίος Άϊβς στα μέλη της ομάδας του στην κρισιμότατη και άκρως καταστροφική σεκάνς στο Ταλίν, πριν το συγκινητικό και σιβυλλικό φινάλε. Διότι ο γλυκύτατος Νηλ φέρει πάνω του μία ζωτικής σημασίας λεπτομέρεια, την οποία παρατηρεί ο Πρωταγωνιστής, και ο προσεκτικότατος θεατής, κι αυτή η λεπτομέρεια τα λέει όλα για το ποιός ακριβώς ήταν ο Νηλ σ'αυτη την ιστορία... Ας πω εδώ, ότι σε μία εκ των θεωριών που έχουν αναπτυχθεί, υποστηρίζεται πως ο Νηλ είναι ο γιός της Κάθριν/Κατ, Μαξ!! σε άλλη χρονική περίοδο βεβαίως.

 

Λαμπερό και γοητευτικότατο καστ, φοβερές τοποθεσίες, θεαματικότατες σκηνές και πάνω απ' όλα (και κυριολεκτώ) η εκπληκτική μουσική που έγραψε ο Σουηδός Goransson ( ο  μόνιμος συνεργάτης του Nolan, Hans Zimmer, ήταν απασχολημένος με τη μουσική για το επερχόμενο Dune) η οποία νομίζω πως έχει κι αυτή "ρόλο" στην ταινία συνθέτουν ένα μοναδικό σύνολο, ένα μαυλιστικό αποτέλεσμα το οποίο όπως γράφτηκε, κι αν ακόμη δεν είναι εντελώς ακριβές επιστημονικώς, σίγουρα έχει εμπνευστεί απ΄τις σχετικές έννοιες που ταλανίζουν τους Φυσικούς. Ο προσεκτικός θεατής θα δεί ότι μέσα στην ταινία ακουγονται κάποιες ατάκες-κλειδιά, που ίσως να μας παρέχουν ένα μπούσουλα, ένα βοήθημα για να την κατανοήσουμε : ο Νηλ λέει στο φινάλε, στον έκπληκτο (με όσα συνειδητοποιεί) Πρωταγωνιστή ότι "this whole operation is a temporal pincer movement", και ταιριάζει ακριβώς με την παρατήρηση ότι ολόκληρη η ταινία αποτελεί μιά γιγαντιαία temporal pincer movement, σκεφτείτε το.

'Η αν σας τρομοκρατεί αυτή η αγγαρεία, ακολουθήστε την προτροπή της επιστήμονος (σε συντομότατη εμφάνιση η Clemence Poesy) προς τον Πρωταγωνιστή σ' εκείνη την κατατοπιστική ενημέρωση που του κάνει : "don't try to understand it. Feel it".

Trivia :

• Πολύ κατατοπιστικά είναι τα παρακάτω άρθρα που μπορείτε να διαβάσετε εδώ,  εδώ, και εδώ.
  
• Γυρίσματα έγιναν σε Δανία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Η.Π.Α, Εσθονία, Ινδία και Νορβηγία. Το freeport που υποτίθεται βρίσκεται στο 'Οσλο, δεν αποτελεί σεναριακή κατασκευή. Αφενός στη Νορβηγία υπάρχει τέτοια ζώνη, αλλά στο Svalbard, και πολυάριθμα άλλα παντού στον κόσμο, αφετέρου ο θεσμός αυτός έχει κατηγορηθεί ότι διευκολύνει την εγκληματική δραστηριότητα, χαρακτηριστικά η Ευρωπαϊκη Επιτροπή σε έκθεσή της είχε παρατηρήσει : "the free port system has been accused of facilitating international art crime,allowing stolen art works to remain undetected in storage for decades".
• Ο Pattinson βάσισε την κίνησή του στον συγγραφέα Christopher Hitchens. Ο Branagh δήλωσε ότι το σενάριο της ταινίας, το μελέτησε περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο στην καριέρα του.
• Κρίθηκε πιό συμφέρον οικονομικά, ν'αγοραστεί ένα αληθινό Boeing 747 (για τη σκηνή της συντριβής του στο freeport  του Όσλο),όπως και έγινε... 
• Για τη σεκάνς με τα ιστιοπλοϊκά στο Αμάλφι, χρησιμοποιήθηκαν τα περίφημα catamaran SAILGP F50, τα οποία θεωρούνται και τα καλύτερα αυτή τη στιγμή, και τα οδηγούσαν οι Tom Slingsby και Rome Kirby. Ο δεύτερος επιστρατεύθηκε στις σκηνές όπου βλέπουμε την Κάθριν να πιλοτάρει το λευκό catamaran (στην ουσία είχε κι αυτή αντικατασταθεί από stunt- double), οπότε ο Kirby φορούσε ξανθιά περούκα και γυναικεία ρούχα για να γυρίσει τη σκηνή, προς μεγάλη ευχαριστηση των υπολοίπων που του έκαναν καζούρα. Ο Washington όπως και η Debicki δήλωσαν κατενθουσιασμένοι απ' την εμπειρία.
• Πολύ ενδιαφέρουσα είναι και η άποψη που υποστηρίζει ότι το Tenet εκτυλίσσεται στο ίδιο σύμπαν με δύο άλλες ταινίες του Nolan, το Inception και το Interstellar...