Οι μαριονέτες

Μία ιστορία κοινωνικής υποκρισίας αλλά και γυναικείας χειραφέτησης αφηγείται η εκπληκτικής σκηνογραφίας μίνι τηλεοπτική σειρά του BBC One και των 2 επεισοδίων, με τίτλο THE MINIATURIST (2017) σε σκηνοθεσία Guillem Morales, βασισμένη στ' ομότιτλο (και συγγραφικό ντεμπούτο) μυθιστόρημα της ηθοποιού και συγγραφέως Jessie Burton. Αναμφίβολα, το δυνατό χαρτί αυτής της σειράς είναι τα υπέροχα σκηνικά και κοστούμια και το εξαιρετικό στήσιμο κάθε πλάνου που θυμίζει πίνακες μεγάλων Ολλανδών ζωγράφων του λεγόμενου Χρυσού Αιώνα της Ολλανδικής ζωγραφικής. Η εκπληκτική φωτογραφία του Gavin Finney γοητεύει το βλέμμα του θεατή ο οποίος,αν μη τι άλλο, αν είναι λάτρης των εικαστικών τεχνών, και δη του Vermeer, θα κατενθουσιαστεί με το αποτέλεσμα.
Άμστερνταμ, 1686. Η νεαρή Πετρονέλλα/ Νέλλα Όορτμαν, κόρη καταχρεωμένης οικογένειας που αποτελείται από μιά απελπισμένη μητέρα και δύο ακόμη ανήλικα παιδιά, εξαναγκάζεται σε γάμο με τον πλούσιο έμπορο Γιοχάνες Μπραντ- ο Γιοχάνες είναι ωραίος και νέος άνδρας, και μπορεί η Νέλλα να γοητεύεται απ΄αυτόν,αλλά δεν περιμένει πως ο εύπορος κύριος θα καταδεχόταν να ζητήσει το χέρι της. Η Νέλλα μετακομίζει ως σύζυγος Μπραντ πλέον, στο νέο της σπίτι στο οποίο κουμάντο κάνει η μονίμως ξινή (πειστικότατη η Romola Garai) και θεούσα αδελφή του ωραίου Γιοχάνες, ονόματι Μάριν. Η εμμονή της Μάριν με την αποχή απ' τη ζάχαρη και η ψυχρή ήδη με το καλωσήρθες, στάση της απέναντι στην μάλλον τρομοκρατημένη Νέλλα, είναι δύο πράγματα που της κανουν εντύπωση, πέρα απ΄το πλούσιο σπιτικό στο οποίο ήρθε. 
Περιέργως, ενώ η σειρά απέσπασε ευμενέστατα σχόλια σ' ό,τι αφορά το πραγματικά έξοχο εικαστικό μέρος, δέχτηκε αρνητική κριτική αναφορικά με τη διάρκειά της και την ελλιπή ανάπτυξη των χαρακτήρων. Η Anya Taylor-Joy στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Πετρονέλλα, δε μπορώ να πω ότι μ'ενθουσίασε, στηρίζει απλώς, το ρόλο της χωρίς να μας χαρίζει καμιά συγκλονιστική ερμηνεία, σ'αντίθεση με τον Alex Hassell που υποδύεται τον μυστηριώδη σύζυγό της-έμπορο Γιοχάνες. Ο Γιοχάνες αντιμετωπίζει τη Νέλλα περισσότερο ως μιά καλή του φίλη παρά ως σύζυγο, και οι όποιες υποψίες γεννιούνται στο μυαλό της Νέλλα και των θεατών γι' αυτή τη στάση του, ξεδιαλύνονται με σοκαριστικό (για τη Νέλλα) τρόπο, αλλά δεν συμβάλλουν στο να κάνουν αυτή τη σειρά αξέχαστη για άλλους λόγους. Βεβαίως, η κοινωνική υποκρισία που αναφέρω παραπάνω, αποκαλύπτεται στο πρώτο μέρος και σαν ορμητικός χείμαρρος παρασύρει τα πάντα στο διάβα της... Το αξιοπρόσεκτο είναι όχι μόνο το μυστικό της οικογένειας Μπραντ, το οποίο τελικώς φανερώνεται στη Νέλλα, αλλά και η μέχρι τότε μυστικοπάθεια και η αντιπαράθεσή της στην ανάγκη έκθεσης της Νέλλα στα μάτια των περίεργων κατοίκων του Άμστερνταμ, που άλλη ασχολία δεν είχαν κατά πως φαίνεται, απ΄το να παρακολουθούν την ιδιωτική ζωή των γειτόνων τους.

  "Οι κάτοικοι του Άμστερνταμ πρέπει να δούν ότι ο Γιοχάνες Μπράντ απέκτησε νέα σύζυγο" ανακοινώνει η στυφή Μάριν με ύφος που δε σηκώνει αντίρρηση, στη Νέλλα, και την εγκαθιστά στο νέο της δωμάτιο το οποίο σύντομα διακοσμείται μ'ένα ωραιότατο κουκλόσπιτο- μινιατούρα του σπιτιού στο οποίο πλέον διαμένει. Η Νέλλα ιντριγκάρεται απ΄το δώρο του συζύγου της, και αρχίζει να διακοσμεί τα δωμάτια του κουκλόσπιτου με αντικείμενα-μινιατούρες που της στέλνει κάποιος μυστηριώδης (και αφανής) καλλιτέχνης. Ιδού πεδίο δόξης λαμπρό, που θα μπορούσε ν'απογειώσει αυτή τη σειρά, αλλά που δε φαίνεται να το εκμεταλλεύτηκε επαρκώς. Εκεί που θα μπορουσε η σειρά να είναι ένα ωραιότατο παράδειγμα αυθυποβολής ή/και ετεροκαθορισμού, με το εντυπωσιακό κουκλόσπιτο και τον μυστηριώδη κατασκευαστή των μικρο-αντικειμένων, αλλά και την ανησυχητική εσωστρέφεια των ενοίκων της οικίας Μπραντ, να κρατάνε τον θεατή στην άκρη της καρέκλας του, εκφυλίζεται φοβάμαι σε μία σπαραξικάρδια (αλλά εντυπωσιακότατη εικαστικώς) αφήγηση μίας ιστορίας για την ανεκτικότητα. Όχι ότι αυτό δεν είναι ενδιαφέρον ή φλέγον ζήτημα, ακόμη και για την Ολλανδία του 17ου αιώνα, αλλά από ένα σημείο και μετά η σειρά μοιάζει να κατρακυλάει όπως τα πρόσωπα του δράματος...
Η σεκάνς της δίκης βεβαίως, είναι διδακτικότατη κι ενδεικτική της στενόμυαλης και πλεγματικής νοοτροπίας που επικρατούσε, καθώς επίσης η επ΄ακροατηρίω διαδικασία αποτελεί δικονομικό αίσχος.
Μία έξοχη αισθητικώς δουλειά, αλλά με σεναριακά ελαττώματα είναι η σειρά του Morales, αναμφίβολα must-see πάντως, για όποιον αγαπά τη ζωγραφική εκείνης της περιόδου και χώρας. 

Trivia :

• Η Burton εμπνεύστηκε το θέμα του βιβλίου της όταν είδε το κουκλόσπιτο της Petronella Oortman το οποίο εκτίθεται μόνιμα στη συλλογή του περίφημου Rijksmuseum στο Άμστερνταμ. Η Oortman- κόρη κατασκευαστή όπλων, ήταν ήδη εύπορη χήρα όταν παντρεύτηκε τον έμπορο μεταξιού Γιοχάνες Μπραντ με τον οποίο έζησε στο Άμστερνταμ. Κατά τον Χρυσό Αιώνα στην Ολλανδία, συνηθιζόταν οι πλούσιες κυρίες να παραγγέλνουν την κατασκευή κουκλόσπιτων (τα οποία διακοσμούσαν με πανάκριβα αντικείμενα) τα οποία λειτουργούσαν ως σύμβολα κοινωνικού στάτους.
• Τα γυρίσματα της σειράς έγιναν στην Ολλανδία με την πόλη του Leiden να λειτουργεί ως το Άμστερνταμ του 17ου αιώνα.
• Η Hayley Squires που υποδύεται την υπηρέτρια της οικίας Μπραντ, Κορνέλια, ήταν η ταλαίπωρη μάνα στο συγκλονιστικό I,Daniel Blake του Ken Loach.