Ο άνθρωπος του πάγου

Το πορτραίτο του θρυλικού εξερευνητή των αρχών του 20ου αιώνα, Νορβηγού Ρόαλντ Άμουνσδεν, "σκιτσάρει" με άκρως ικανοποιητικά αποτελέσματα,η ταινία του Espen Sandberg με τίτλο AMUNDSEN.Η ταινία, παρακολουθεί τον πασίγνωστο εξερευνητή των πόλων απ' τη μικρή του ηλικία, όταν ο μικρός Ρόαλντ παρατηρούσε καταμαγεμένος την κρυστάλινη υδρόγειο σφαίρα που είχε φέρει δώρο σ'αυτόν και τον μεγαλύτερο αδελφό του Λέον ο πατέρας τους,και την προσοχή του τραβούσαν σαν μαγνήτης οι δύο άκρες της, το ζενίθ και το ναδίρ της.Πόσο μεγάλη επίδραση είχε αυτό το δώρο πάνω στον μικρούλη Ρόαλντ, όπως και το εγχείρημα του Φρίντγιοφ Νάνσεν να διασχίσει τον 19ο αιώνα τη Γροιλανδία, έχουμε την ευκαιρία να το παρακολουθήσουμε σ'αυτή την πολύ ωραία φτιαγμένη ταινία, η οποία διαθέτει ένα ισχυρότατο ατού : τον πρωταγωνιστή της, τον Νορβηγό ηθοποιό Pal Sverre Hagen, που υποδύεται εξαιρετικά τον θρυλικό εξερευνητή-τον πρώτο που πάτησε στον Νότιο Πόλο της γης. Δε νομίζω πως είναι υπερβολικό να πω ότι ο υπέροχος Hagen, είν'αυτός που μονοπωλεί την προσοχή του θεατή, χωρίς φυσικά να παραγνωρίζεται και η επαρκέστατη παρουσία και των υπόλοιπων μελών του καστ. Ο Hagen όμως, αναμενόμενο βεβαίως ως ένα βαθμό λόγω του σημαντικού ρόλου που έχει αναλάβει, είναι τόσο πειστικός, τόσο καθηλωτικός, ενσαρκώνοντας αυτόν τον μάλλον "μοναχικό λύκο",που σχεδόν επισκιάζει όλους τους υπόλοιπους, ακόμη και τον πολύ καλό Christian Rubeck ο οποίος υποδύεται τον αγαπημένο του αδελφό Λέον, τον βασικό υποστηρικτή, και διοργανωτή των τολμηρών εγχειρημάτων του, αυτόν που δεν συμμετείχε στις άκρως επικίνδυνες αποστολές του αδελφού του, αλλά έμενε στα μετόπισθεν για να οργανώσει τα διαδικαστικά (βλ.συγκέντρωση των απαραίτητων κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση των αποστολών). Έχουν συνδυαστεί πολύ ωραία ο Rubeck και ο γοητευτικότατος Hagen, ο σεμνός και συγκρατημένα ενθουσιώδης Λέον, που υποσχέθηκε στην ετοιμοθάνατη μητέρα τους πως θα φροντίζει τον μικρότερο αδελφό του, δείχνει να τήρησε την υπόσχεσή του μέχρι τέλους σχεδόν. Και το σχεδόν δεν είναι σχήμα λόγου- όχι μόνο επειδή ο μεγάλος εξευρευνητής χάθηκε άδοξα στον Βόρειο Πόλο τον Ιούνιο του 1928, αλλά κυρίως επειδή - όπως τουλάχιστον παρουσιάζονται τα γεγονότα στην ταινία- η σχέση των δύο αδελφών αναποδογύρισε λόγω της κρυψίνοιας του Ρόαλντ και των ψεμμάτων τα οποία δεν ανέχτηκε ο αφοσιωμένος αδελφός του (είναι χαρακτηριστική η σκηνή, και έχουμε για άλλη μιά φορά την ευκαιρία να θαυμάσουμε τον έξοχο Hagen, αυτό το απερίγραπτο βλέμμα αποφασιστικότητας, απόλυτης προσήλωσης στο στόχο του και σκληρότητας, και πως συγκρούεται με τον Λέον, ο οποίος του λέει "δε σε αναγνωρίζω πιά, κανείς δε σ'αναγνωρίζει" ).
Έναν παθιασμένο με την εξερεύνηση των Αρκτικών περιοχών άνδρα, απολύτως αφοσιωμένο στην αποστολή του, και εν τέλει μονήρη άνθρωπο, πλάθει ο εξαίρετος Hagen, και αναρωτιόμαστε αν όντως τόσο "παγωμένος" ήταν και ο αληθινός Άμουνσδεν. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που έγραψε ο Bernhard Ellfesen της νορβηγικής εφημερίδας Morgenbladet για την ταινία : " The best thing about the film about Roald Amundsen is that the polar explorer appears as something resembling the arsehole he was"... ,δήλωση που θεωρώ άδικη για τον λόγο ότι έχει πολλές αρετές η ταινία, και μία φοβερή γοητεία, που πρωτίστως και σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στον έξοχο πρωταγωνιστή της. 

Ως προς αυτό, η ταινία μάλλον πατάει στα ίδια χνάρια με άλλες βιογραφικές ταινίες που έχουμε δεί, ή για να είμαστε πιό ακριβείς, μάλλον ο Άμουνσδεν ήταν άνθρωπος του ιδίου "φυράματος" με άλλους μεγάλους που διέπρεψαν σε διάφορους τομείς : επιδείκνυε αυτήν τη γοητεία που έμοιαζε ανίκητη (η μία εκ των  ωραιότερων σκηνών της ταινίας, είναι η γνωριμία του γοητευτικότατου εξερευνητή με την πανέμορφη Κριστίνα/ Κις Μπένετ- μία πάμπλουτη κυρία παντρεμενη με Άγγλο, αλλά Νορβηγή στην εθνικότητα. Το βλέμμα του Άμουνσδεν όταν αντικρύζει για πρώτη φορά την ωραία συμπατριώτισσά του (την υποδύεται η Ida Ursin-Holm), καθώς και τα εξόχως αμφίσημα λεγόμενά του ενώ συζητούν για τον θρίαμβό του, είναι πέραν περιγραφής, είναι μία απ'αυτές τις ακριβές στιγμές, όπου αφήνεσαι ν'απολαύσεις την υποκριτική δεινότητα του ηθοποιού, βυθίζεσαι μαζί του σ'αυτό το παιχνίδι γοητείας στο οποίο ο τολμηρός εξερευνητής επιδόθηκε με την ίδια ζέση όπως μ'αυτή που οργάνωνε τα ταξίδια του) συνδυασμένη όμως με σκληρότητα και ίσως άκρατο εγωισμό. Το αποτέλεσμα αναμενόμενο : πολλές οι κατακτήσεις του στο ωραίο φύλο, αλλά πόσες άραγε συμμερίζονταν το πάθος του; απ΄ό,τι βλέπουμε στην ταινία, μόνο η Μπες Μάγκιντς (την υποδύεται η Katherine Waterston) φαίνεται πως καταλάβαινε απολύτως τ' όραμά του, ίσως επειδή κι η ίδια είχε την εμπειρία των αρκτικών περιοχών. 
"Για μένα είναι πιό εύκολο να είμαι μόνος μου" εξομολογείται στην Μπες ο Ρόαλντ, μετά τον θρίαμβό του με τον Ν.Πόλο κι ενώ ετοιμάζεται για την επόμενη αποστολή, δήλωση η οποία συνοψίζει τον χαρακτήρα αυτού του ανθρώπου, που να είχε άραγε εμμονή με την πρωτειά; Για να της πεί όμως αμέσως μετά πως φοβήθηκε πραγματικά μήπως δεν την ξανάβλεπε. Ο φαινομενικά αυτάρκης, άτεγκτος και προσηλωμένος στο στόχο του, εξερευνητής, είχε ανάγκη τον συνάνθρωπό του, αποζητούσε το τρυφερό άγγιγμα της ερωμένης του, είτε αυτή ήταν η πάμπλουτη Κις, είτε η τολμηρή Μπες. 
Τι να σκεφτόταν άραγε ο Άμουνσδεν ενώ κατευθυνόταν προς τον χαμό του εκείνο τον Ιούνιο; τίποτα ίσως, μπορεί απλώς να παρακολουθούσε εξουθενωμένος κι έκπληκτος, το θαύμα της φύσης που ονομάζεται Βόρειο Σέλας, εκεί στη Θάλασσα του Μπάρεντς που εικάζεται ότι χάθηκε.

Trivia :

• Τα γυρίσματα έγιναν στη Νορβηγία, στη Δημοκρατία της Τσεχίας και στην Ισλανδία. Η ταινία δέχτηκε αρνητικές κριτικές,μεταξύ άλλων κι επειδή θεωρήθηκε πως παρουσίαζε ομοιότητες με μία βιογραφία για τον 'Αμουνσδεν που έγραψε ο Tor Bomman-Larsen.
• Ο Ρόαλντ Άμουνσδεν πάτησε τον Ν.Πόλο στις 14-12-1911. Χρησιμοποίησε τα καλύτερα σκυλιά που υπάρχουν για την  έλξη του έλκυθρου: τα Γροιλανδικά χάσκυ. Τον Ιούνιο του 1928, σε ηλικία 56 ετών,συμμετείχε σε αποστολή για την ανεύρεση των μελών της αποστολής του Ιταλού Ουμπέρτο Νόμπιλε, του οποίου το αερόπλοιο Ιτάλια συνετρίβη επιστρέφοντας απ΄τον Β.Πόλο. Το αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε ο Άμουνσδεν πιστεύεται πως συνετρίβη λόγω ομίχλης (στην ταινία βλέπουμε πως πέφτει σε χιονοκαταιγίδα) στη Θάλασσα του Μπάρεντς, και πως ο εξερευνητής πέθανε στη συντριβή ή λίγο αργότερα. Το σώμα του δεν βρέθηκε ποτέ.
• Το τραγούδι των τίτλων τέλους της ταινίας, ερμηνεύουν οι Madrugada.