Μαύρη καρδιά

Ένα τρομακτικό παραμύθι που κρύβει στο κέντρο του μία αστυνομική ιστορία, αλλά και μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίπτωση εξαναγκασμένης, ούτως ειπείν ενηλικίωσης, είναι η ταινία του (25 ετών τότε) Γερμανού Robert Sigl,με τίτλο LAURIN (1987). Η έξοχη φωτογραφία της, δια χειρός Nyika Jancso, θυμίζει πολύ τους πλούσιους χρωματικά πίνακες του J.E.Millais και τις ρωμαλέες σκληρές μορφές του W.H.Hunt, το έξυπνο μοντάζ ιντριγκάρει τον θεατή και ακονίζει την παρατηρητικότητά του, κι ο ευφυέστατος ήχος (μου θύμισε πάρα πολύ εκείνους τους ανατριχιαστικά ψηλούς τόνους στο Don’t Look Now και το πρώτο Suspiria) σαν ξυράφι προκαλεί απανωτές ανατριχίλες και συμβάλλει στη δημιουργία ενός κλίματος αόριστης απειλής και φρίκης κρυμμένης επιμελώς κάτω απ΄την ευυποληψία. Όπως αυτή που έχει ο φοβιστικός πάστορας της μικρής πόλης-επινείου, Βαν Ρης (φοβερή φυσιογνωμία ο Endre Katay, κάνει ωραιότατη αντίστιξη με τις γλυκειές φατσούλες των παιδιών, όπως είναι η 9 ετών μόλις, Λώριν η οποία ζεί στην πολίχνη μαζί με τους γονείς και τη γιαγιά της).

Η Dora Szinetar που επωμίστηκε το βάρος να ενσαρκώσει αυτή την θαραλλέα μικρή που υποφέρει απ΄την απουσία των γονιών της (ο πατέρας ναυτικός Άρνι, λείπει συχνά, και η ωραία μητέρα της Φλόρα, έχει ένα τραγικό δυστύχημα που όσο ακατανόητο φαντάζει στην αρχή, τόσο αποκαλυπτικά κατανοητό γίνεται στο τέλος), είναι πειστικότατη. Η ολιγομίλητη και με μία ιδιαίτερη ευαισθησία αντίληψης Λώριν, λειτουργεί στην ουσία σαν «ντετέκτιβ άνευ χαρτοφυλακίου» στην ταινία, μιάς και σ’αυτήν πέφτει τρόπον τινά, η ευθύνη να βρεί τον υπαίτιο των διαδοχικών εξαφανίσεων παιδιών, σ’αυτή τη μικρή γερμανική πόλη των αρχών του 20^ου αιώνα, και δη αγοριών. Έχει σημασία το φύλο των αγνοούμενων παιδιών, ο προσεκτικός θεατής θ’αντιληφθεί για ποιό λόγο ο δολοφόνος (γιατί έχουμε και ανθρωποκτονίες, όχι μόνο απαγωγές) προτιμάει τ’αγόρια όπως επίσης και τους ρόλους-κλειδιά στη λύση του γρίφου που έχουν ο προαναφερθείς αυστηρός πάστορας, αλλά και ο μοναχογιός του, ο οποίος επιλέγεται απ ΄το Δημοτ.Συμβούλιο της πόλης ως ο νέος δάσκαλος των παιδιών.

Ο Endre Katay βρήκε τον ιδανικό κινηματογραφικό γιό του, στο πρόσωπο του Ούγγρου Karoly Eperjes,ο οποίος υποδύεται τον αχώνευτο (και μάλλον μονόχνωτο) υιό Βαν Ρης, που υποφέρει σιωπηλά λόγω της προβληματικής σχέσης που έχει με τον πατέρα του. Η ανδρική ομοφυλοφιλία ως προσπάθεια συμβολικής διόρθωσης της δύσκολης σχέσης με τον πατέρα, μοιάζει να είναι το συμπέρασμα που προκύπτει απ΄την παρατήρηση της συμπεριφοράς αυτού του νέου μελαχρινού άνδρα ο οποίος τινάζεται κυριολεκτικά, στο κάθισμά του, μόλις νιώσει το άγγιγμα του πατέρα του, ή ακούσει την εκνευριστική φωνή του, και κυκλοφορεί συχνά μ’έναν κατάμαυρο σαν τη νύχτα, σκύλο.

Έχει ωραιότατες αλληγορίες η ταινία του Sigl, φερειπείν η γιαγιά που γνέθει και ξαφνικά κόβει στα δύο το νήμα, η μικρή Λώριν που πλησιάζει διστακτικά τον τρομερό στην όψη σκύλο, θυμίζοντας την Κοκκινοσκουφίτσα και το λύκο, και κυρίως αυτός ο περίεργος μαύρος χαρταετός, σε σχήμα καρδιάς που εμφανίζεται κάθε φορά λίγο πριν «χτυπήσει» ο απαγωγέας-δολοφόνος. Δε ξέρω αν θα είχε την ίδια γοητεία η ταινία του Sigl ενταγμένη σε άλλη εποχή, υπό το παρόν πλαίσιο πάντως λειτουργεί ευεργετικά στην πρόκληση φόβου και αγωνίας σ’ένα περιβάλλον με ψυχή, αν μη τι άλλο. Ψυχή που αναπνέει και κλαίει μ’αναφιλητά, ζητώντας δικαίωση, είναι η ψυχή της Φλόρας η οποία πέθανε παίρνοντας στον τάφο της τη φοβερή αλήθεια που είδαν τα έκπληκτα μάτια της. Τη νεκρή μητέρα της βλέπει και ξαναβλέπει σε όραμα η μικρή Λώριν, κι αυτή της δίνει την ιδέα αντιμετώπισης του δολοφόνου (του οποίου την ταυτότητα σημειωτέον, εξακριβώνει μόνο η μικρή).Ο τρόμος που «κεντάει» αριστοτεχνικά το δέρμα σ’ όλη την ταινία, κορυφώνεται με το τιμωρητικό φινάλε και είναι πολύ ενδιαφέρον ότι η σεκάνς θυμίζει το συγκλονιστικό φινάλε του Don’t Look Now όπου τα τρομακτικά και ακατανόητα οράματα που είχε ο Τζων Μπάξτερ βγαίνουν πέρα για πέρα αληθινά και συλλαμβάνει πλήρως το νόημά τους…

Η Λώριν παλεύει τρόπον τινά, ολομόναχη με το «τέρας» και νικάει επιστρέφοντας ( ; ) στην ήρεμη μονοτονία  του σπιτιού της παρέα με τη γιαγιά της που μάλλον στην κοσμάρα της ήταν χαμένη, ταραζόμενη περιστασιακά από κάποια φρικτή ανησυχία.

Ένα υποβλητικό διαμαντάκι είναι η δουλειά του Sigl (ο Marcus Stiglegger σε άρθρο του για την ταινία, έγραψε για τον "κληρονόμο της παράδοσης του FW Murnau" ) που διαπλέκει το έγκλημα με την σεξουαλικότητα, την παιδική αθωότητα και το bullying,με το φόβο Θεού και τους δεσποτικούς γονείς.

Trivia :

Ø Ο Sigl βραβεύτηκε για την Laurin με το Βαυαρικό Βραβείο Κινηματογράφου στα 1988. Αποφοίτησε απ ΄τη Σχολή Κινηματογράφου του Μονάχου και η πτυχιακή του είχε θέμα τον Ένοικο του Polanski. Έχει δηλώσει “ I hate the Christian church and especially the Pope”. Επιρροές του είναι οι Polanski, Hitchcock, Kubrick, Herzog, Argento, Tourneur και Fulci.

Ø Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν στην Ανατολική Ευρώπη σε τοποθεσίες που όπως είπε ο σκηνοθέτης δε χρειαζόταν ν’αλλάξουν τίποτα αφού εμοιαζαν να έχουν σταματήσει σε περασμένο αιώνα.

Ø Ο Eperjes είναι μέλος του Εθνικού Θεάτρου στη Βουδαπέστη.

Ø Η Szinetar επίσης Ουγγαρέζα, όταν υποδύθηκε τη Λώριν ήταν 11 ετών, ασχολείται και με το τραγούδι και είναι μέλος του Budapesti Operett Theatre.