Η τσίχλα δίχως φτερά, και άλλες ιστορίες

Μπότες,σπιρούνια, Ινδιάνοι ενίοτε, πιστολίδι και άφθονο γέλιο, μας προσφέρει η πιό πρόσφατη ταινία των αδελφών Coen με τίτλο THE BALLAD OF BUSTER SCRUGGS . Έξι ιστοριούλες που διαδραματίζονται στην αμερικάνικη Δύση, βασισμένες σε υλικό που οι δαιμόνιοι Coen έγραψαν σε μια χρονική περίοδο 25 ετων (η ιστορία με τίτλο All Gold Canyon είναι βασισμένη σε ιστορία του Τζακ Λόντον), χαρίζουν στον θεατή 2 ώρες πραγματικής απόλαυσης. Οι εξαιρετικές ερμηνείες  των ηθοποιών που συμμετέχουν, η υπέροχη φωτογραφία του Bruno Delbonnel και τα κοστούμια της Mary Zophres, δημιουργούν τη σωστή ατμόσφαιρα της εποχής και της περιοχής, ζωντανεύοντας 6, μάλλον κωμικοτραγικά περιστατικά, σαν οι ήρωες (και αντι-ήρωες) της κάθε ιστορίας να ξεπηδούν όλο φούρια και σκονισμένα χρώματα απ΄το παλιό βιβλίο που εμφανίζεται στην αρχή και το τέλος της ταινίας.

Ένα απολαυστικότατο πάντρεμα του σινεμά με τη λογοτεχνία, είναι η δουλειά των Coen, κι αυτό φαίνεται, κυρίως στην μία απ ΄τις δύο ωραιότερες θεωρώ, ιστορίες της ταινίας, το συγκινητικότατο και υπέροχο Meal Ticket. Ένας παμπόνηρος ιμπρεσάριος, που περιοδεύει από χωριό σε χωριό της αμερικάνικης υπαίθρου, κουβαλώντας (κυριολεκτικά) τον ένα και μοναδικό ηθοποιό που διαθέτει το μικρό θεάτρό του− η άμαξα μετατρέπεται σε θεατρ.σκηνή− όπου πάνω της δίνει παράσταση ο συγκλονιστικός Χάρισον, ένα πλάσμα που μοιάζει με μπιμπελό,έτσι στερημένος που είναι από άνω και κάτω άκρα… Η μεγάλη έκπληξη αυτής της ιστορίας (αλλά και της ταινίας),δεν είναι μόνο η απολύτως καθηλωτική εμφάνιση του (κατά τα λοιπά, δηλαδή εκτός σκηνής) άφωνου Χάρισον−άγνωστο το πώς οι Coen κατασκεύασαν αυτή τη σοκαριστική ψευδαίσθηση− αλλά και η ταυτότητα του ηθοποιού που τον υποδύεται τόσο όμορφα : ο Harry Melling, ο εντελώς αχώνευτος ξάδελφος του δύσμοιρου Χάρι Πότερ, εδώ μας προσφέρει ερμηνεία άξια βράβευσης θεωρώ, κατορθώνοντας μόνο με τις εκφράσεις του προσώπου του, να μας μεταδώσει το ασύλληπτο δράμα του. «Τον βρήκα στους δρόμους του Λονδίνου, ανάπηρο, άφραγκο κι ορφανό» λέει ο ιμπρεσάριος (άπαιχτος ο Liam Neeson) στο λιγοστό κοινό που μαζεύτηκε να παρακολουθησει την παράσταση, μήπως και ερεθίσει τ’αντανακλαστικά του πορτοφολιού τους και βγεί το μεροκάματο. Ο συγκλονιστικός Χάρισον απαγγέλει από το ποίημα του Shelley- Ozymandias, μέχρι και τον λόγο που εκφώνησε ο Λίνκολν στο Γκέτισμπεργκ, κι απ’την βιβλική ιστορία εξόντωσης του Άβελ απ΄τον Κάϊν, μέχρι έργα του Σαίξπηρ. Όλα, «καρφωμένος» σε μία μικρή καρέκλα πάνω στη σκηνή, ένα torso που δεν έχει στερηθεί την κεφαλή του.

Μέσα στα λεπτά που διαρκεί αυτή η τόσο συγκινητική ιστορία, οι Coen λένε με τον τρόπο τους πράγματα για την Τέχνη, για τους αποδέκτες της αλλά και για τους θεράποντές της. Η στιγμή που ο γλυκύτατος κι εντελώς βουβός όταν δεν παίζει, Χάρισον συνειδητοποιεί ότι για τον ιμπρεσάριό του αξίζει λιγότερο από ένα κοτόπουλο και τί συνεπάγεται αυτό, είναι η συγκινητικότερη της ιστορίας.

Ένας κοκκορόμυαλος cowboy-αοιδός, ένας εντελώς γκαντέμης ληστής, ένας πείσμων και γηραλέος χρυσοθήρας, η μόνη κι απροστάτευτη δεσποσύνη και πέντε ταξιδιώτες στριμωγμένοι σε μία μικρή άμαξα παρέα μ΄ένα πτώμα, είναι τα πρόσωπα των υπόλοιπων, εξίσου απολαυστικών και ενίοτε αστείων, ιστοριών. Ιδιαίτερης μνείας αξίζει η εκπληκτική ερμηνεία του 68χρονου πλέον, Tom Waits, ο οποίος μετά την φοβερή ερμηνεία του ως υποτακτικός του Κόμη Δράκουλα στο Dracula του Coppola, εδώ δίνει ρέστα ως επίμονος χρυσοθήρας που έχει φαγωθεί να βρεί κοίτασμα χρυσού που νιώθει πως υπάρχει εκεί στο καταπράσινο κι ειδυλλιακό λιβάδι. Μ’ έναν γαϊδαράκο φορτωμένο, που τον λέει Lucky, και το χούι του να προσωποποιεί  το κοίτασμα αποκαλώντας το mr.Pocket, ο Waits δίνει απολαυστικό ρεσιτάλ επιμονής και αντοχής αυτού του γέρου που διοχετεύει όλη του τη λύσσα στο φτυάρι και την αξίνα που χρησιμοποιεί.

Ανδροκρατείται η ταινία των Coen, μόνο σε δύο απ ΄τις έξι ιστορίες έχουμε και  γυναικεία παρουσία, στην 5^η με τίτλο The Gal Who Got Rattled όπου η Zoe Kazan είναι φοβερή, πλαισιωμένη από δύο αστειότατους μέσα στην αυτοσυγκράτησή τους B.Heck και G.Hines, και στην 6^η ιστορία, όπου η απολαυστικότατη Tyne Daly συναγωνίζεται σε υποκριτική δεινότητα τους έξοχους Chelsie Ross, Saul Rubinek και Jonjo O’ Neill. Όχι σκέτο χιούμορ διατρέχει αυτήν την, ατμόσφαιρας Πόε, ιστορία, αλλά μαύρο σαν κατράμι, μαύρο σαν τα στρογγυλά μάτια του αβρότατου κύριου Θίγκμπεν (ο O’ Neill) που κοιτάζει μ’ ανατριχιαστική επιμονή κατάματα τους αποσβολωμένους συνταξιδιώτες του,απολαμβάνοντας προφανώς τον αόριστο τρόμο που τους ζυγώνει κι αρχίζει να σκαρφαλώνει στη ραχοκοκκαλιά τους, καθώς τους αφηγείται μία ιστοριούλα με προφανέστατα αλληγορική σημασία. Και δεν είναι μόνο η δική του αφήγηση ανησυχητικά αμφίσημη, ολόκληρη η τελευταία ιστοριούλα της ταινίας έχει μία δυσοίωνη αμφισημία, η οποία διασκεδάζεται ελαφρώς απ ΄τα τραγουδάκια των δύο παράξενων συνεργατών Θίγκμπεν και Κλάρενς (ο Brendan Gleeson).

Ό,τι και να κάνουν τα πρόσωπα των 6 ιστοριών, ακόμα και χιούμορ την ύστατη στιγμή (όπως ο αστειότατος James Franco της 2^ης ιστορίας), ο θάνατος, αυτός ο μαυροντυμμένος, ξερακιανός κι αχόρταγος κύριος, περιμένει στη γωνία.

Εμείς όμως, οι θεατές, δεν έχουμε να φοβηθούμε τιποτα. Όπως λέει ο λαλίστατος κύριος Θίγκμπεν στους συνταξιδιώτες του, οι άνθρωποι τρελαίνονται ν’ακούνε την ιστορία του γιατί ξέρουν πως ο θάνατος δεν θα πάρει αυτούς αλλά τα πρόσωπα της αφήγησης^.  αυτοί (εμείς), θα ζήσουν για πάντα.

Trivia :

·       Η ταινία κέρδισε το βραβείο Καλύτερου Σεναρίου στο φετινό (75^ο ) Φεστιβάλ της Βενετίας.

·       Τα γυρίσματα έγιναν σε Νεμπράσκα και Νέο Μεξικό.