Κι αν είμαι δέσποινα, να με φοβάσαι

Συνδυασμός του πασίγνωστου μύθου του Κυανοπώγωνα (του Σαρλ Περώ) και ενός Πορτογαλικού μύθου του 15^ου αιώνα για μία δεσποσύνη που έγινε ιππότης, είναι η ταινία του Jocao Cesar Monteiro (σε δικό του σενάριο), με τον τίτλο SILVESTRE (1981). Μπορεί ο σκηνοθέτης να θεωρείται απ΄τους πιό αμφιλεγόμενους της γενιάς του, αλλά πιστεύω πως αυτή του η ταινία είναι πραγματικά ένα χάρμα οφθαλμών. Υπέροχη φωτογραφία απ΄τον Acacio de Almeida, εξαιρετική σκηνογραφία, κοστούμια− μ’αποτέλεσμα κάθε πλάνο της να θυμίζει πίνακες Ιταλών,Φλαμανδών και Βικτωριανών ζωγράφων− πειστικότατες ερμηνείες απ΄το καστ και ιδού μία ιστορία γυναικείας χειραφέτησης ειπωμένη με εικαστικώς εξαίσιο τρόπο.

Στον πρωταγωνιστικό ρόλο της ευειδούς,ολόδροσης θυγατέρας του Δον Ροδρίγκο, Σύλβιας, έχουμε την Maria de Medeiros (μόλις 16 ετών εκεί) στο υποκριτικό της ντεμπούτο. Η ωραία Σύλβια ετοιμάζεται να παντρευτεί, χωρίς όμως να το έχει αποφασίσει η ίδια. Ο πατέρας της Δον Ροδρίγκο «θορυβημένος» απ’τα κάλλη της που σκανδαλίζουν τα μάτια του αποφασίζει να την παντρέψει άρον-άρον μ’ έναν ηλίθιο,νωθρό και φιλήδονο πλούσιο, τον Δον Πάϊο (ο Jorge Silva Melo). Ο πατέρας της επιμένει να προσκαλέσει στο γάμο τον βασιλιά της Πορτογαλίας, γιαυτό φεύγει για ολιγοήμερο ταξίδι.

Μία απουσία, ένας απρόσκλητος ταξιδιώτης που καταχράται την φιλοξενία των δύο κοριτσιών (που παράκουσαν τον πατέρα τους), ένα έγκλημα που αποσιωπάται αλλά επουδενί έχει λησμονηθεί, κι ένας θρασύτατος άνδρας που επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος (υπέροχος και γοητευτικός ο Luis Miguel Cintra) είναι τα επιμέρους περιστατικά που απαρτίζουν την ιστορία κι οδηγούν στην πράξη που ερμηνεύει και τον λιτό τίτλο της ταινίας : η ωραία Σύλβια έχοντας γλυτώσει απ΄τα χέρια του σκοτεινού ιππότη, οργανώνει αποστολή διάσωσης του απαχθέντος πατέρα της, μεταμφιεζόμενη σε θαρραλέο κι αμούστακο ιππότη, τον Σιλβέστρε και μπαίνοντας στην υπηρεσία του στρατού του βασιλιά.

Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η μικροκαμωμένη και τόσο χαριτωμένη Σύλβια^.απορρίπτει έρωτες και γάμους, και (μετερχόμενη της «προβειάς» του άντρα) προσπαθεί να σώσει τον πατέρα της, αυτή μία γυναίκα. Η μεγάλη ειρωνεία βεβαίως είναι πως ο Σιλβέστρε μ’ εμφάνιση αγοριού αλλά τρόπους δεσποσύνης, έχει πολύ μεγάλο σουξέ στις γυναίκες αλλά και στους άνδρες οι οποίοι μάλλον υποψιάζονται πως κάτι συμβαίνει μ’αυτόν τον ντροπαλό στρατιώτη αλλά δεν τολμούν να το προφέρουν^.διαισθάνονται ότι τούτος δω που δεν πίνει, δεν βγάζει ποτέ τα ρούχα του, και δεν τριγυρίζει τα θηλυκά, κάτι κρύβει.

Ο Monteiro με την εικαστικώς εξαίσια ταινία του, μας παρουσιάζει μία περίπτωση γυναικείας ανεξαρτητοποίησης απ ΄τον ανδρικό ζυγό και τις προσδοκίες που έχουν οι άνδρες απ΄τις γυναίκες εκείνης της εποχής. Η Σύλβια αποκτά τη φήμη της δεσποσύνης-πολεμίστριας γίνεται γνωστή σ’ ολόκληρο το βασίλειο, κι ας ήταν το κίνητρό της η διάσωση ενός άνδρα : του πατέρα της,ο οποίος αντιδρά εντελώς απαράδεκτά στο άκουσμα των δεινών που υπέφεραν τα δυό κορίτσια του εν τη απουσία του.

Μ’ ένα μάλλον βιαστικό κι ακατανόητο φινάλε, ο Monteiro περατώνει το μικρό χρονικό μίας παρενδυσίας που έλαβε χώρα για καλό σκοπό, και κάνει ένα έμμεσο σχόλιο για το status της γυναίκας την εποχή του «σπαθιού και της μπέρτας». Η Σύλβια που δεν την έσκιαζε φοβέρα καμιά, που είχε αναθρέψει έναν δράκο, στέκεται μόνη απέναντι στην τάξη των αρσενικών, ενσαρκώνοντας τη μοίρα όλων αυτών που εξεγείρονται ενάντια στο ρόλο που τους επιβάλλεται.

Αμφιλεγόμενος βαρέως απ΄τη μιά, θεωρούμενος εκ των σημαντικότερων Πορτογάλων σκηνοθετών απ΄την άλλη, ένα είναι βέβαιο : ο Monteiro έφτιαξε ένα οπτικό ποίημα προς τέρψιν των απανταχού σινεφίλ.