Τρόμος στο σκοτάδι

Την αληθινή ιστορία της αποτυχημένης αποστολής στην περιοχή της Αρκτικής στα 1845, μ’ επικεφαλής τον σερ Τζων Φράνκλιν, ανώτατο αξιωματικό του Βασιλικού Ναυτικού, αναπαριστά με συναρπαστικό τρόπο η σειρά του David Kajganich (με τους  3 σκηνοθέτες, τον 1 κύκλο και τα 10 επεισόδια) με τίτλο THE TERROR, βασισμένη στ’ ομότιτλο μυθιστόρημα του Dan Simmons.

Εξαιρετικές ερμηνείες, υποβλητικότατη κι ανατριχιαστική μουσική, καταπληκτική  φωτογραφία, είναι τα δυνατά χαρτιά αυτής της υπέροχης καταγραφής του χαμού, του ολοκληρωτικού χαμού 133 ανδρών συμπεριλαμβανομένου και του επικεφαλής της αποστολής σερ Τζων Φράνκλιν ο οποίος τότε ήταν 59 ετών, με την πείρα τριών παρόμοιων αποστολών στην πλάτη του. Η πρωταγωνιστική πεντάδα των J.Harris, C.Hinds, P.Ready, A.Naigitis και T.Menzies είναι φοβερή^.   Οι Harris και Hinds υποδυόμενοι τους καπετάνιους των 2 πλοίων που πήραν μέρος στην επικίνδυνη αποστολή (ο πρώτος του Terror και ο δεύτερος του Erebus), μοιάζουν με πολιτισμένες τίγρεις οι οποίες χάριν ψυχραιμίας και κοσμιότητας κρύβουν τα νύχια τους και προσπαθούν να διευθετήσουν τα όποια προβλήματα ανακύπτουν πάνω στους πλωτούς μικρόκοσμους, με ήπιο τρόπο. Κάποιοι απογοητεύτηκαν απ’ τους σχετικά αργούς ρυθμούς της σειράς, το μεγάλο σοκ ξεκινάει θα έλεγα απ΄το 3^ο επεισόδιο, αλλά πιστεύω ότι αυτό είναι ένα μικρό μείον που υπερφαλαγγίζεται απ΄την φοβερή ατμόσφαιρα, την εκπληκτική χρωματική παλέτα και την αίσθηση του επερχόμενου κινδύνου ο οποίος κρύβεται στην ομίχλη και περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να χτυπήσει, όπως και κάνει με τραγικότατα αποτελέσματα…

Ναί, είναι σαφώς δραματοποιημένη η καταγραφή των δεινών που έπεσαν ωσάν τις πληγές του Φαραώ πάνω στην πολυπρόσωπη αποστολή και την αποδεκάτισαν (φερειπείν, δεν αντιμετώπισαν κανένα τέρας οι αληθινοί πρωταγωνιστές της τραγωδίας, αλλά οι ασθένειες απ’ τις οποίες προσβλήθηκαν, η απίστευτη ταλαιπωρία  των ανδρών μέσα στην απέραντη, παγωμένη κι αφιλόξενη  αρκτική περιοχήκαι τα περιστατικά ανταρσίας που σημειώθηκαν, συνέβησαν). Αν αφαιρέσουμε λοιπόν το…υπερφυσικό κομμάτι της ιστορίας το οποίο όμως φαίνεται πως είχε μία οικολογική απόχρωση (σε μία σκηνή η Εσκιμώα Σίλνα [την υποδύεται η Nive Nielsen], συζητάει μ’ ένα μέλος της φυλής της σχετικά με την αναγκαιότητα επιστροφής του Tuunbag, του πνεύματος που καταδιώκει λυσσασμένα τα μέλη της αποστολής, και που θα επιφέρει την ισορροπία), το γεγονός ότι αυτά που παρακολουθούμε με κομμένη ανάσα συνέβησαν, κάνει αυτή τη σειρά ακόμη πιό συναρπαστική και αξιοθέατη.

Οι δύο καπετάνιοι (άραγε «άπληστοι άνθρωποι» ;, όπως θα πεί ο σερ Φράνσις στον δεύτερο καπετάνιο Φίτζτζεημς [ένας υπέροχος Tobias Menzies] ), έχουν εκτός απ΄το πολυάριθμο προσωπικό, να καθησυχάσουν και τους προσωπικούς δαίμονές τους –η δόξα,η αναγνώριση, η απομάκρυνση από έναν έρωτα χωρίς ανταπόκριση, η ασίγαστη δίψα ν’ αποδείξουν στους εαυτούς τους (αλλά και στο περιβάλλον τους) την αξία τους, κινητοποιούν μυστικά τους δυό άντρες που όπως μαθαίνουμε έχουν κάτι κοινό : την ανιψιά του σερ Τζων, Σοφία Κράκροφτ [η Sia Brooke], την θέλει απεγνωσμένα ο σερ Φράνσις, δύο φορές της έκανε πρόταση γάμου, και τις δύο απορρίφθηκε. Ο έξοχος Jarred Harris, βλέπουμε να μεταμορφώνεται βαθμηδόν από κομπάζων καπετάνιος, σε λαβωμένο, ερωτευμένο άνδρα, που τολμάει να εξομολογηθεί κάποιους απ’ τους φόβους του, ή το σαράκι που τον ροκανίζει, σ’ έναν ανέλπιστο φίλο, κάποιον που κανείς (ούτε οι θεατές) δεν περίμενε ότι θα δεί ως φίλο, ως δικό του άνθρωπο : τον νεαρό «κόκκορα» Τζέημς Φίτζτζεημς, ο οποίος σε μία συγκλονιστική σεκάνς του 9^ου επεισοδίου, ανοίγεται στον σερ Φράνσις, του αποκαλύπτει το ιστορικό του, και τι τον ώθησε να πάρει μέρος  σ’αυτή την επικίνδυνη αποστολή. Μέσα στο γενικό χαμό (κυριολεκτικά) και το φρικτό ξεκλήρισμα των πληρωμάτων απ΄τα δύο πλοία, ο ερωτοχτυπημένος  (ή απλώς φανατικός της κοινωνικής αποκατάστασης μέσω του γάμου) σερ Φράνσις συνειδητοποιεί συγκινημένος ότι αυτός ο αλαζόνας νεαρός είναι τελικά πολύ συμπαθής,ένας άνθρωπος με θάρρος, αντοχή και ειλικρίνεια αφού τολμάει να του πεί : “ I’m a fake, brother”, και δεν χρειάζεται να προδώσουμε την πλοκή εξηγώντας τι εννοεί.

Δεν είναι όμως μόνο η τριάδα των προαναφερόμενων ηθοποιών που γοητεύει τον θεατή και κρατάει το ενδιαφέρον του^.  η έτερη τριάδα των P.Ready, A.Naigitis και Ian Hart, μας χαρίζει επίσης απολαυστικές ερμηνείες : ο ευγενικός, καλόψυχος γιατρός- βοηθός χειρουργού Δρ. Goodsir (όνομα και πράγμα) με την αποτρόπαιη μοίρα  που σίγουρα δεν του άξιζε, συμβολίζει τον πολιτισμό, τις ηθικές αξίες που σε πείσμα της αποκτήνωσης,φρίκης ,βαρβαρότητας που βροντάνε την πόρτα της συνείδησης,αυτός επιμένει να τηρεί ευλαβικά την διάκριση και τις διαχωριστικές γραμμές: αυτό επιτρέπεται να το κάνουμε, αυτό όχι, αν το κανουμε παύουμε να λεγόμαστε άνθρωποι…

Τι θα ήταν μία ναυτική τραγωδία χωρίς τον πρωτεργάτη ανταρσίας κι έναν πιστό φίλο ; ο Adam Naigitis,υποδυόμενος τον…ύποπτης προέλευσης κύριο Hickey δίνει μία δαιμονική,γοητευτική,σκανταλιάρικη ερμηνεία, η οποία όσο προχωράει η ιστορία κι οι σφαγμένοι πληθαίνουν, μας αποκαλύπτει το αληθινό πρόσωπο αυτού του όμορφου, ξανθού νεαρού : ο επιθυμών να γίνει βασιλιάς στη θέση του βασιλιά είναι ο κύριος Hickey (προσέξτε ιδιαίτερα τις σκηνές όπου με το μακρύ μαύρο παλτό του, συμπεριφέρεται σαν δικτάτορας), δολοπλόκος,αδίστακτος και με μία αφόρητη ανεκτικότητα στη φρίκη, γίνεται πρωταγωνιστής σε μία αποτρόπαιη σκηνή, και μοιάζει να ενσαρκώνει την Αποκτήνωση, την πλήρη άρση οποιωνδήποτε αναστολών, είναι το εντελώς ανθρώπινο τέρας ο κύριος Hickey (εδώ ακριβώς εντοπίζω μία σεναριακή αδυναμία της σειράς : παρά που εμπλούτισαν την αληθινή ιστορία μ’ ένα, γελοιοδέστατου σχεδιασμού, τέρας θα μπορούσαν να εκμεταλλευθούν και ν’αναπτύξουν περισσότερο τον ψυχολογικό παράγοντα− την ψυχοσυναισθηματικονοητική καταπόνηση [ και τις συνέπειές της] που υπέστησαν αυτοί οι άνθρωποι όντες παγιδευμένοι στους πόλους για 5 χρόνια!

Δεν χρειάζεται κάποιο τέρας μυθικών διαστάσεων για να στοιχειώσει τους εξερευνητές και το μυαλό του θεατή, αρκούν τα πυρακτωμένα απ΄τις απίστευτες ταλαιπωρίες νεύρα τους, ο ερεθισμένος νούς τους κι ο εγκλωβισμός σ’ ένα αχανές, παγωμένο κι αφιλόξενο τοπίο). Δεν είναι όμως μόνο αίμα και τρόμος αυτή η σειρά (με τους πολύ ωραίους τίτλους έναρξης), είναι και σαρκασμός^.  τα δύο πλοία που πήραν μέρος στην αποστολή ανεύρεσης του Βορειοδυτικού Περάσματος, το οποίο θα έδινε στη Μ.Βρετανία πρόσβαση σε Κίνα και Ινδία όπως πολύ ευγενικά εξηγεί ο Δρ. Goodsir, ονομάζονταν Τρόμος και Έρεβος… Σε μία σκηνή πριν ο όλεθρος ενσκήψει, ένας εκ των δύο καπετάνιων ρωτάει ειρωνικά έναν κατώτερο του πληρώματος «τι νέα απ΄τη σχεδία της Μέδουσας;» (το τρομερό ναυάγιο της γαλλικής φρεγάτας Μέδουσα που λέγεται πως ενέπνευσε και το κλασσικό τραγουδακι  Ήταν Ένα Μικρό Καράβι, συνέβη στα 1810, προφανώς ο είρων δεν φανταζόταν τι τους περίμενε).

Αυτό που παρακολουθούμε είναι ο αποδεκατισμός της αποστολής, ένας-ένας οι άνδρες των πληρωμάτων υποκύπτουν στον τρόμο και τους καταπίνει το σκοτάδι, το σκοτάδι του θανάτου στο κατάλευκο τοπίο. Το αποκορύφωμα δε του σαρκασμού, έρχεται με τον πιστό φίλο του σερ Φράνσις, κύριο Blankey (ο εξαιρετικός γι’ άλλη μιά φορά Ian Hart) ο οποίος έχει το τέλος που θα επιθυμούσε κάθε εξερευνητής…

« Όλα ήταν απλή ματαιοδοξία, και τώρα φτάσαμε στο τέλος της ματαιοδοξίας» λέει ο καταρρακωμένος Τζέημς Φίτζτζεημς στον σερ Φράνσις. Όλη η δόξα, τα παράσημα, οι χρυσοποίκιλτες στολές (φοβερά τα κοστούμια δια χειρός Annie Symons) έγιναν σκόνη, βορά της Αρκτικής, θυσία στον αιώνιο βωμό της ευθραστότητας της ανθρώπινης φύσης.

Trivia :

·       Τα γυρίσματα έγιναν σε Κροατία (Νήσος Pag), Ουγγαρία.

·       Οι περισσότερες σκηνές στους πάγους έγιναν στον υπολογιστή (CGI ).

·       Όταν ο σερ Τζων Φράνκλιν ηγήθηκε της αποστολής, ήταν 59 ετών, ο σερ Φράνσις Κρόζιερ 49, κι ο Τζέημς Φίτζτζεημς 32.

·       Το 1981 ομάδα επιστημόνων εξέτασε τ’απομεινάρια της αποστολής που βρέθηκαν, και κατέληξε σε συμπεράσματα αναφορικά με την αιτία θανάτου των πληρωμάτων : πνευμονία, ίσως φυματίωση, σκορβούτο, παρατεταμένη έκθεση σε δριμύ ψύχος, πείνα και δηλητηρίαση από μόλυβδο, ο οποίος βρέθηκε στις κονσέρβες-τμήμα των προμηθειών για τη διατροφή τους (στη σειρά βλέπουμε πολλά μέλη των πληρωμάτων να έχουν μυϊκούς πόνους, αιμορραγία απ’τα ούλα, και μελανές πληγές στο σώμα τους).

·       Το 2014 βρέθηκε το ναυάγιο του Erebus, και 2 χρόνια αργότερα του Terror.

·       Παρά την αποτυχία και την πανωλεθρία που υπέστη ο σερ Φράνκλιν, καθώς και τις αναφορές για κανιβαλισμό, ο Βικτωριανός Τύπος  θεωρούσε ήρωα τον σερ Τζων και αγάλματα που έχουν στηθεί προς τιμήν του σε Λονδίνο και Τασμανία του πιστώνουν την ανεύρεση του Βορειοδυτικού Περάσματος, ενώ αυτό μάλλον θα ‘πρεπε να πιστωθεί στον Roald Amundsen στα 1903. Η τραγική περίπτωση της αποστολής, έχει εμπνεύσει ποιήματα και τραγούδια.