Μιά φορά ήταν ένας πίνακας

Ένα πανέμορφο animation-ευφυέστατη  αλληγορία κοινωνιολογικο-υπαρξιακών αποχρώσεων, είναι η ταινία του Jean-Francois Laguionie με τίτλο  LE TABLEAU/ THE PAINTING (2011).

Η χρωματική πανδαισία κάνει κάθε πλάνο της χάρμα ιδέσθαι και αποτυπώνει με ανεξίτηλο τρόπο στο μυαλό του θεατή μία πανέξυπνη ιστορία «ταξικής» σύγκρουσης, κοινωνικής περιθωριοποίησης, αλλά και αυτονομίας και συμφιλίωσης.

Σ’ ένα κάστρο μέσα στο πυκνό δάσος, βρίσκεται  ένας ζωγραφικός πίνακας. Για λόγους που δεν αποκαλύπτονται στον θεατή (αλλά ούτε και στους «κατοίκους» του) ο δημιουργός του πίνακα τον εγκαταλείπει μισοτελειωμένο^.  κάποιες  μορφές είναι  ολοκληρωμένες− οι Άρτιοι, κάποιες άλλες είναι σχεδόν έτοιμες−οι Ημιτελείς και υπάρχουν και τα Σκίτσα, οι πιό άτυχοι απ’ τις τρείς κατηγορίες, δημιουργήματα  πρωτόλεια, και σχεδόν αόρατα… Η φυγή του ζωγράφου πυροδοτεί «πραξικόπημα» εκ μέρους των Αρτίων, οι οποίοι όχι μόνο καταλαμβάνουν  ετσιθελικά το κάστρο, αλλά και διώκουν ανηλεώς τους Ημιτελείς και τα Σκίτσα. Πάλι όμως ο έρωτας που όπως γνωρίζουμε αποτελεί τη μεγαλύτερη επανάσταση, θ’ αποτελέσει το κίνητρο για την αλλαγή αυτής της εφιαλτικής κατάστασης, ο Ράμο− ένας ‘Αρτιος αγαπάει την Κλαίρ− μία Ημιτελή, κατά τα φαινόμενα ο έρωτάς τους είναι καταδικασμένος.

Οι ομοιότητες και αναλογίες με μία κοινωνία «Ανώτερων όντων» τα οποία καταπιέζουν τους υπόλοιπους κοινωνούς βάσει μίας ρατσιστικής ιδεολογίας είναι νομίζω εμφανέστατες σ’ αυτή την ταινία και τα εκπληκτικά χρωματά της κρύβουν  μέσα τους μία κατ’ ουσίαν ζοφερή ιστορία με ανησυχητικές αντηχήσεις στις σύγχρονες κοινωνίες. Είναι συγκλονιστική η σκηνή όπου ένα Σκίτσο, ποδοπατείται αγρίως απ΄τους Αρτίους (ή μήπως Αρίους; ) οι οποίοι δεν ανέχονται αυτά τα πλάσματα να τριγυρίζουν στο κάστρο.

Πέρα όμως απ΄την κοινωνική αλληγορία η ταινία του Laguionie έχει και υπαρξιακό συμβολισμό : οι φιγούρες του πίνακα αφημένες στην τύχη τους, σταδιακά αυτονομούνται , απαιτούν να τελειώσουν οι ίδιες ό,τι άρχισε ο δημιουργός τους, ζητάνε να μάθουν τα μυστικά της τέχνης του ώστε να ζωγραφίσουν όσα αυτός άφησε ατελή κι έτσι να επαναφέρουν την ειρήνη στην επικράτεια του καμβά, γιατί ας μην ξεχνάμε ότι όλ’ αυτά τα φοβερά συμβαίνουν εντός των διαστάσεων ενός ζωγραφικού πίνακα και οι αγωνιώδεις έρευνες 3 φίλων (ένας απ’ την κάθε κατηγορία) να εντοπίσουν τον ζωγράφο- δημιουργό τους επιτέλους, σκοντάφτει  στην ολόσωστη παρατήρηση του Ράμο ότι δεν γίνεται  να βρούν τον ζωγράφο μέσα στον πίνακα αφού αυτός λογικά πρέπει να βρίσκεται έξω απ’ αυτόν, όντας  ο δημιουργός^.   περιττό να πούμε ότι ακριβώς οι σκηνές της αναζήτησης του δημιουργού καθώς και η ατάκα της θαρραλέας Λόλα (μία Ημιτελής φιγούρα και φίλη της Κλαίρ) προς τον ζωγράφο : «τώρα θέλω να μάθω ποιός ζωγράφισε εσένα», κάνουν αυτή την ταινία μία ωραιότατη θεολογική  αλληγορία με τα δημιουργήματα να διεκδικούν  την ολοκλήρωση και αυτονόμησή τους απ ΄τον δημιουργό, και προκαλούν το εύλογο ερώτημα μήπως άραγε κι ο ζωγράφος είναι φιγούρα ενός ευρύτερου πίνακα, άρα κάποιος άλλος τον δημιούργησε.

Το συμφιλιωτικό φινάλε της ταινίας το οποίο επιτεύχθηκε χάρη στις ενέργειες αυτών των ταπεινών δημιουργημάτων, αποτελεί ένα πολύ ηθοπλαστικό παράδειγμα για τον θεατή^.   ίσως θα έπρεπε κι εμείς να το πάρουμε απόφαση ότι ο δημιουργός  μας εγκατέλειψε (προσέξτε όμως τι λέει ο ζωγράφος στη Λόλα) ώστε να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας. Ένα ακαταμάχητα πολύχρωμο παράδειγμα ισότητας  και αδελφότητας είναι αυτή η ταινία, αν είναι και ελευθερίας, έχω τις αμφιβολίες μου, αφού τα πάντα φαίνεται να εξαρτώνται απ’ την ύπαρξη των χρωμάτων.

Trivia : Ο Laguionie  ζωγράφισε τον κάθε χαρακτήρα της ταινίας. Τα σχέδια αποτελούν φόρο τιμής στους Chagall, Modigliani, Picasso και Matisse.